|
|
|
(Venutius) Pa le mae byddin Rhufain wedi mynd? |
|
|
|
(Genwissa) {Yn codi ar ei gliniau a phlethu ei dwylaw mewn diolch.} I'r duwiau y bo'r diolch! |
(1, 1) 103 |
Ha! Pwy yma sy'n ymguddio! |
|
|
(1, 1) 105 |
Y duwiau drugarhaont! Genwissa yw! |
(1, 1) 106 |
Rhaid imi ffugio fel na'm hadwaen i! |
|
|
(1, 1) 108 |
Wel! Dyma 'sglyfaeth ryfel, onide! |
|
(Genwissa) {Mewn llais crynedig ofnus.} Ai ti yw Pennaeth y Prydeinwyr hyn? |
|
|
|
(Genwissa) Gan Cesar am i'w ferch gael mynd yn rhydd. |
(1, 1) 115 |
Cawn weled yn y man. {Yn troi oddiwrthi at Venutius.} |
|
|
(1, 1) 117 |
Rwy'n diolch iti am yr hyn a wnest. |
(1, 1) 118 |
Caradog ga ro'i diolch gwell iti. |
|
(Venutius) Nid wyf yn crefu unrhyw ddiolch gwell |
|
|
|
(Venutius) Na gwneud fy rhan dros ryddid Prydain gu. |
(1, 1) 121 |
A gwnaethost hynny heddyw'n ddewr fel cynt. |
(1, 1) 122 |
Urddasol gennad ddylai fyn'd ar frys |
(1, 1) 123 |
A'r newydd i Caradog ddarfod i |
(1, 1) 124 |
Ni heddyw daro llengoedd Cesar falch |
(1, 1) 125 |
Yn glîn a borddwyd. Yntau wedi ffoi. |
|
(Genwissa) Gwae fi! O dywell ddydd! |
|
|
|
(Genwissa) Gwae fi! O dywell ddydd! |
(1, 1) 127 |
Fod Cesar yn ei wersyll yn ddiogel. |
|
(Genwissa) {Yn plethu ei dwylaw a chodi ei gwyneb tua'r nef.} I'r duwiau y bo'r diolch! |
|
|
|
(Genwissa) Yn peri braw i'm calon wan... O! dwg fì at fy nhad! |
(1, 1) 143 |
'Rwyt ti'n anghofìo mai carchares wyt! |
|
(Genwissa) O! Bennaeth mwyn —— |
|
|
|
(Genwissa) O! Bennaeth mwyn —— |
(1, 1) 145 |
Na ddwed y gair! Nid oes 'run pennaeth mwyn |
(1, 1) 146 |
Ymhlith penaethiad Prydain heddyw! |
(1, 1) 147 |
Mae gormes creulawn Rhufain wedi gwneud |
(1, 1) 148 |
I fwynder ffoi o galon pob Prydeiniwr! |
|
(Genwissa) {Yn codi.} Na! Na! Nid felly chwaith! Can's gwn fod un |
|
|
|
(Genwissa) Pe gallwn gyrraedd ato, fyddai'n fwyn imi! {Yn troi ymaith dan wylo.} |
(1, 1) 151 |
Yn fwyn i ti! Rufeines! Gelyn Prydain! |
|
(Genwissa) {Yn troi yn ol gan estyn allan ei dwylaw yn ymbilgar.} Ond ti wnei am bridwerth fy rhyddhau yn wir! |
|
|
|
(Genwissa) {Yn troi yn ol gan estyn allan ei dwylaw yn ymbilgar.} Ond ti wnei am bridwerth fy rhyddhau yn wir! |
(1, 1) 153 |
Na! Na wnaf byth! Rhy werthfawr wyt imi. |
|
(Genwissa) Cei bridwerth mawr os dygi fi yn ol |
|
|
|
(Genwissa) I freichiau'm tad! |
(1, 1) 156 |
Beth am fy mreichiau i? {Yn dal ei freichiau allan ati; hithau'n cilio'n ol.} |
(1, 1) 157 |
Yw Cesar yn gyfoethog? Mi yn fwy! |
(1, 1) 158 |
Rhy fach holl gyfoeth Rhufain i dy brynu di. |
|
(Genwissa) Yr adyn! Feiddi di fy nghadw i, |
|
|
(1, 1) 162 |
'Run Cesar sydd ym Mhrydain heddyw. |
|
(Genwissa) {Yn fygythiol.} Ond mae ym Mhrydain un a wna iti |
|
|
|
(Genwissa) Ofìdio it' erioed wneud cam â mi! |
(1, 1) 165 |
Pwy ydyw ef, atolwg? |
|
(Genwissa) Afarwy D'wysog, Brawd Caradog yw, |
|
|
|
(Genwissa) A chyfaill gynt imi yn Rhufain draw. |
(1, 1) 168 |
Afarwy? Twt! Nid wyf yn malio clec fy mawd {yn clecian ei fysedd} |
(1, 1) 169 |
Am dano ef! Rhyw goegyn llys, a llwfryn gwael—— |
|
(Genwissa) {Yn torri ar ei draws, gan daro ei throed ar lawr.} Afarwy'n llwfr! Dewraf, urddasolaf un |
|
|
(1, 1) 174 |
Iti'th ddymuniad! Gwel! Edrych ar Afarwy. {Yn gwthio ei helm yn ol oddiar ei ben.} |
|
(Genwissa) {Yn troi i edrych yn ei wyneb.} Afarwy! Diolch fyth i'r duwiau da am hyn. {Yn hanner llewygu; yntau yn ei dal.} |
|
|
|
(Genwissa) {Yn troi i edrych yn ei wyneb.} Afarwy! Diolch fyth i'r duwiau da am hyn. {Yn hanner llewygu; yntau yn ei dal.} |
(1, 1) 176 |
A b'le, atolwg, oedd dy lygaid di |
(1, 1) 177 |
Na fuaset yn fy adwaen? Neu, a yw |
(1, 1) 178 |
Afarwy wedi mynd yn llwyr o'th gof? |
|
(Genwissa) {Yn pwyso ei phen ar ei fynwes.} O! Na! Afarwy! Na! Ti wyddost well! {Yn ymryddhau o'i freichiau gan nesu gam yn ol a throi ato.} |
|
|
|
(Genwissa) A minnau'n ddall gan ofn! |
(1, 1) 183 |
A minnau'n anystyriol yn parhau |
(1, 1) 184 |
Dy ofn mor hir! O maddeu im'! {Yn estyn ei ddwylaw allan yn ymbilgar tuag ati; ymaflyd yn, a chusanu ei llaw.} |
|
(Genwissa) Gwna'r hyn a geisiaf gennyt, ynte. |
|
|
(1, 1) 189 |
Yn fwy difrifol nag yw Afarwy—bob amser. |
|
(Genwissa) {Yn chwerthin.} Ti ddwedaist! 'Run wyt o hyd, mi welaf. |
|
|
|
(Genwissa) {Yn chwerthin.} Ti ddwedaist! 'Run wyt o hyd, mi welaf. |
(1, 1) 191 |
Wel, ïe'n siwr! A fynnet imi fod yn rhywun arall? |
|
(Genwissa) Na ato'r duwiau! Er mae'n anhawdd dweyd |
|
|
|
(Genwissa) Beth ydwyt mewn gwirionedd! |
(1, 1) 194 |
A gaf fì ddweyd? |
|
(Genwissa) Wel, dwed, ynte. |
|
|
|
(Genwissa) Beth, eto? |
(1, 1) 198 |
Eto? ïe, ac eto ddengwaith wed'yn! |
(1, 1) 199 |
Ddoe, heddyw, foru, eleni, a'r flwyddyn nesaf, |
(1, 1) 200 |
A phob ryw awr, a dydd, a blwydd o'm hoes! |
|
(Genwissa) {Yn troi ei gwyneb ymaith.} Pe gallwn gredu hyn! |
|
|
(1, 1) 209 |
Yn ol i wersyll Cesar. |
|
(Genwissa) {Yn edrych lawr.} A raid it' wneud? |
|
|
|
(Genwissa) {Yn edrych lawr.} A raid it' wneud? |
(1, 1) 211 |
Rhaid! Rhaid! Er mwyn anrhydedd Prydain rhaid im' wneud! |
|
(Genwissa) {Yn codi ei phen ac edrych yn ei lygaid.} A rhwydd yw gennyt fy rhoi 'nol i'm tad? |
|
|
(1, 1) 218 |
Mor oludog Rhufain, nis gallai'r ddau yn un |
(1, 1) 219 |
Ro'i pris cyfartal im' am danat ti! |
|
(Genwissa) Ac eto'm rhoddi fyny wnei am ddim. |
|
|
|
(Genwissa) Ac eto'm rhoddi fyny wnei am ddim. |
(1, 1) 221 |
F'anrhydedd a'm gorfoda i wneud hyn. |
(1, 1) 222 |
Cha'r un Rhufeiniwr balch droi bys mewn gwawd |
(1, 1) 223 |
At frawd Caradog! Ond y rhyfel sydd |
(1, 1) 224 |
Yn gwneud im' dynnu cledd yn erbyn Cesar |
(1, 1) 225 |
A glodd fy nhafod rhag i hwnnw ddweyd |
(1, 1) 226 |
Yr hyn a leinw'm calon 'nawr a byth, |
(1, 1) 227 |
A'r peth na weddai im' ei ddweyd tra mi |
(1, 1) 228 |
Yn ymladd fel yr wyf, ac fel y gwnaf, |
(1, 1) 229 |
Yn erbyn Cesar. Tyr'd, Dywysoges fwyn. |
(1, 1) 230 |
Genwissa anwyl gynt—Merch Cesar 'nawr, |
(1, 1) 231 |
Dy arwain wnaf yn ol i law dy dad. |
(1, 1) 232 |
Merch Cesar farna 'rhyn ddymunwn ddweyd, |
(1, 1) 233 |
A'r hyn a ddywedaswn, ïe'n hyf |
(1, 1) 234 |
Ynghlust Genwissa, ac i'w chalon hi, |
(1, 1) 235 |
Pe na bae'r rhyfel yn ei chadw hi |
(1, 1) 236 |
Yngwersyll gelyn Prydain. |
|
(Genwissa) {Yn rhoi ei llaw ar ei fraich.} Afarwy! O! Afarwy! Mi a wn! |
|
|
|
(Genwissa) Yr ateb fynnai'm calon 'nawr ei ro'i! |
(1, 1) 246 |
Wel, tyred! Awn i wersyll Cesar! |