|
|
|
(Gruffydd) A wnewch chwi ddwedyd wrthyf fi fy nhad, |
|
|
|
(Glyndwr) Gymraes, tra grym yn mraich Glyndwr! |
(1, 2) 137 |
Wel f' Arglwydd Grey, pa fodd yr ydych chwi |
(1, 2) 138 |
Yn teimlo fel mae'r amser yn nesau |
(1, 2) 139 |
I chwi wynebu Owen de Glendore? |
|
(Grey) Fy Arglwydd Frenin! tawel ydwyf fi, |
|
|
|
(Grey) Y nerth i sefyll ar fy hawl yn dyn. |
(1, 2) 145 |
Ai nid wyt ti yn teimlo iasau oer |
(1, 2) 146 |
O ddychryn erch yn rhedeg trwy dy waed, |
(1, 2) 147 |
A pheri i'th wallt i sefyll ar dy ben, |
(1, 2) 148 |
Wrth feddwl cael cyfarfod bwystfil gwyllt, |
(1, 2) 149 |
Fel y darluniaist ti Glyndwr imi? |
|
(Grey) Raid i'r bytheuad ofni gwel'd y pryf? |
|
|
|
(Tywysog) I godi i'w amddiffyn. |
(1, 2) 157 |
Beth fy mab! |
(1, 2) 158 |
A feiddi godi dy blentynaidd lais |
(1, 2) 159 |
Yn erbyn mawrion gwlad yn llys dy dad? |
|
(Tywysog) Fy Arglwydd Frenin! Pob dyledus barch |
|
|
|
(Tywysog) I Owen o Glyndwr. |
(1, 2) 165 |
Dy ddyled iddo? |
|
(Tywysog) Pan ydoedd haul dy lwyddiant di fy nhad, |
|
|
|
(Tywysog) Ei garedigrwydd nid annghofiaf byth. |
(1, 2) 179 |
Mae'n gofus genyf glywed genyt son |
(1, 2) 180 |
Am hyn o'r blaen, a thalu iddo wnaf |
(1, 2) 181 |
Ryw adeg eto. |
|
(Grey) Gall eich mawrhydi |
|
|
|
(Clifford) Yn ol fel galwai amgylchiadau arno. |
(1, 2) 207 |
Arglwyddi Lloegr! Y mae gwaith o'n blaen |
(1, 2) 208 |
Sy'n galw am ddoethineb, ac am bwyll, |
(1, 2) 209 |
Fel gellir gwneyd cyfiawnder a phob un |
(1, 2) 210 |
O'n hufydd ddeiliaid, wrth gyfreithiau'n tir. |
(1, 2) 211 |
Mae Arglwydd Grey, ac Owen de Glendore, |
(1, 2) 212 |
Eill dau o'n blaen; ac hawlio maent, |
(1, 2) 213 |
Pob un o'r ddau, neillduol ddarn o dir |
(1, 2) 214 |
A elwir Croesau. Ein dyledswydd ni |
(1, 2) 215 |
Yw gwrando hawl pob un o'r ddau ymgeisydd, |
(1, 2) 216 |
A phenderfynu, fel bo iawn a theg, |
(1, 2) 217 |
Cydrhwng y ddau yn ol cyfreithiau'n gwlad, |
(1, 2) 218 |
Ac os y cyfyd unrhyw ddyrus bwnc |
(1, 2) 219 |
O Gyfraith lythyrenol ger ein bron, |
(1, 2) 220 |
Ein doeth Brif farnwr yma heddyw sydd, |
(1, 2) 221 |
I'n harwain drwy y dyrus lwybrau hyn. |
(1, 2) 222 |
Cyfiawnder! ei theg glorian ddaliwn ni. |
(1, 2) 223 |
Y ddau ymgeisydd ddont a'u nwyddau'n mlaen; |
(1, 2) 224 |
Gascoigne a farna a wna'r nwyddau'r tro: |
(1, 2) 225 |
Cewch chwithau ddweyd pa fodd y try y glorian! |
(1, 2) 226 |
Fy Arglwydd Grey o Ruthyn ddaw yn mlaen |
(1, 2) 227 |
Yn gyntaf oll i nodi i'n ei hawl. |
|
(Grey) Fy Arglwydd Frenin! chwithau 'm cyd arglwyddi: |
|
|
|
(Grey) A rhoddi imi hawl i'r tir yn ol, |
(1, 2) 252 |
Syr Owen de Glendore! beth ddwedwch chwi? |
|
(Glyndwr) Fy Arglwydd Frenin! a chwi arglwyddi oll! |
|
|
|
(Grey) A daw yn hyf i ysgwyd yma 'i dafod. |
(1, 2) 283 |
Ha! fuost ti Glyndwr a'th gledd o'r wain, |
(1, 2) 284 |
O blaid y bradwr yn ein herbyn ni? |
|
(Glyndwr) Fy nghledd o'r wain a dynais lawer tro |
|
|
|
(Glyndwr) O blaid Plantagenet. |
(1, 2) 287 |
A wyddost ti |
(1, 2) 288 |
Dy fod drwy hyn yn gosod 'n awr dy ben |
(1, 2) 289 |
Mewn perygl. |
|
(Glyndwr) Fy Arglwydd Frenin; |
|
|
|
(Glyndwr) Ond gwir fy mod er hyn yn ddyogel. |
(1, 2) 294 |
Fy Arglwydd Farnwr Gascoigne, a yw hyn |
(1, 2) 295 |
Yn dal o'i bwyso mewn clorianau deddf? |
|
(Gascoigne) Fy Arglwydd Frenin! mae y proclamasiwn |
|
|
|
(Glyndwr) Rhof her i ti! a dyna'm maneg lawr! |
(1, 2) 312 |
A wyt ti'n meiddio roddi her i neb, |
(1, 2) 313 |
Yn mhresenoldeb brenin ar ei sedd? |
|
(Glyndwr) Mi welais un a elwid y Duc Henffordd, |
|
|
|
(Glyndwr) Yn herio Norfolk gynt yn ngwydd ei deyrn! |
(1, 2) 316 |
A wyt ti yn ein barfu ni fel hyn! |
(1, 2) 317 |
Cei fyn'd yn rhwym, nes oero'th ysbryd poeth! |
|
(Glyndwr) Nid oes un rhwym a rwym fy ysbryd i. |
|
|
(1, 2) 326 |
Gwnaf ar dy air, ond caled goddef hyn. |
|
|
(1, 2) 328 |
Urddasol bendefigion, rhaid'i ni |
(1, 2) 329 |
Arfogi ein brenhinol urddas 'n awr. |
(1, 2) 330 |
Ac yn fwy felly, gan fod ereill yn |
(1, 2) 331 |
Annghofio rhoi i'r llys ddyledus barch. |
(1, 2) 332 |
'Nawr aed y prawf yn mlaen. |
|
(Grey) Urddasol deyrn: |
|
|
|
(Grey) I'm gwrthwynebydd. |
(1, 2) 336 |
Cenad wyf yn ro'i. |
|
(Grey) Syr Owen do Glendore, A wnei di ddweyd |
|
|
|
(Glyndwr) A gwae y teyrn ar sedd. a wyro farn! |
(1, 2) 382 |
Gwell f'ai it' ro'i dy ben yn safn y llew, |
(1, 2) 383 |
Na chodi yma ger ein bron dy gloch. |
(1, 2) 384 |
Pe na buasai'm mab yn eiriol drosot, |
(1, 2) 385 |
Er mwyn y caredigrwydd wne'st ag ef. |
(1, 2) 386 |
Anghofio eto wnaf dy eiriau llym. |
|
(Grey) Ond nid anghofiaf i! |
|
|
|
(Esgob) A phwyso'n iawn holl hawliau teg Glyndwr. |
(1, 2) 397 |
Yr hawl amlycaf a ddangosodd ef |
(1, 2) 398 |
O'n blaen ni, ydoedd hawl i golli ei ben! |
(1, 2) 399 |
Ond doed a ddel, gadawaf ef yn rhydd. |
(1, 2) 400 |
Cyhoeddi raid im' 'nawr, nol deddf y wlad, |
(1, 2) 401 |
Fod tir y Croesau'n eiddo Arglwydd Grey. |