| (1, 1) 1 | YR OLYGFA GYNTAF. GORCHFYGU CESAR. |
| (1, 1) 2 | Yr Olygfa,—Coedwig. |
| (1, 1) 3 | Swn brwydro i'w glywed. Llefau uchel. Cledd thariannau'n cyd-daro. Yna yn distewi. Venutius, Brenin y Brigantwys, a Vellocatus, ei gludydd arfau, yn dod i fewn—L 2. |
| (Venutius) Pa le mae byddin Rhufain wedi mynd? | |
| (Venutius) Gwell gennyt chwareu â merch nac ymladd dyn. | |
| (1, 1) 21 | Swn y brwydro yn ail gychwyn. |
| (Venutius) Clyw! {Yn codi ei law, a gwrando.} Dacw swn y brwydro, Vellocatus. | |
| (Venutius) O'm plegid i o'r blaen! | |
| (1, 1) 35 | Swn y brwydro'n cryfhau. |
| (Venutius) Clyw swn y brwydro'r dyn! Gwŷr Prydain a | |
| (Venutius) Ei gledd o blaid ei wlad! {Yn tynnu allan ei gledd.} Hwre dros Brydain! | |
| (1, 1) 40 | Rhuthra allan.—R 3. |
| (Vellocatus) {Yn esgus ei ganlyn, yna yn troi yn ol.} Dos! Ffolddyn! Dos i Annwn ddofn, os mynni! | |
| (Vellocatus) Fry i'r entrych—a byddwn ben, nid gwas! | |
| (1, 1) 49 | Swn y brwydro'n agoshau. Yntau'n gwrando. |
| (Vellocatus) Daw'r rhyfel tuag yma! Ymguddio raid! | |
| (Vellocatus) Daw'r rhyfel tuag yma! Ymguddio raid! | |
| (1, 1) 51 | Yn ymguddio. Os bydd lle i ymguddio, megys ffug goeden tua Dd, ymguddied fan honno; os amgen yn y gongl Dg modd y gallo gilio allan drwy L3, a dod yn ol pan fydd eisieu. Nifer o Filwyr Rhufeinig yn dod i fewn—R 2, yn ffoi allan—L 1. Vellocatus yn edrych allan yn wyliadwrus o'i ymguddfan. Claudius Cesar a dau o'i fìlwyr yn ei gynorthwyo yn dod i fewn—R 3. Safant ennyd. Gallant sefyll fel hyn: Milwr 1, De; Cesar Dd; Milwr 2, Cc. |
| (Cesar) Gwaefì! A raid i Cesar ffoi! | |
| (Milwr 2) Clywch eto swn y brwydro'n agoshau! {Yn codi ei law, troi ei ben yn ol, a gwrando.} | |
| (1, 1) 56 | Swn y brwydro i'w glywed yn amlycach ac yn nes. |
| (Cesar) Rhaid imi droi yn ol i gynorthwyo'm gwŷr. {Yn ysgwyd ei hun i rhydd.} | |
| (Cesar) A'r gwarth ar Cesar daflwyd heddyw! | |
| (1, 1) 72 | Y tri yn myned allan yn frysiog trwy L 3. Vellocatus yn dod i'r golwg ac yn edrych ar eu hol. |
| (Vellocatus) Caradog yn fuddugol! Cesar ffodd! | |
| (Vellocatus) Gymerwyd 'nawr gan Cesar! Ust! Venutius yw! | |
| (1, 1) 79 | Yn ymguddio yn L 2. Venutius a Milwyr Prydeinig yn dod i fewn—R 2. Safant tua Cd. |
| (Venutius) le, Cesar ydoedd! Ond pa ffordd yr aeth? {Edrych o gwmpas.} | |
| (Venutius) Ha! Dyma olion traed ryw ffoedigion! Dowch! {Cyfeirio a'i fys at ol traed, ac yn cychwyn tua L 3.} | |
| (1, 1) 82 | Vellocatus yn ymddangos yn L 1, yn chwifio eí gledd noeth. |
| (Vellocatus) Ffordd yma yr aeth Cesar! {Cyfeirio ei gledd at L 1.} Nid yw'n mhell! | |
| (Venutius) A welaist ef! Hwre! Awn! Daliwn Cesar! | |
| (1, 1) 86 | Ant allan ar ol Vellocatus trwy L 1. Milwyr Rhufeinig eraill yn dod $ fewn—R 3, gan edrych yn ddychrynedig wysg eu cefnau, a ffoi allan—L 2. Milwyr Prydeinig â'u cleddyfau noeth yn erlid yr un llwybr. Genwissa, Merch Cesar, yn dod i fewn—R 2, yn llesg a dychrynedig. |
| (Genwissa) Och fì! Pa beth, pa beth a wnaf! | |
| (Genwissa) Yn orchfygedig! Minnau—beth a wnaf! | |
| (1, 1) 90 | Tra yn siarad, rhodia ol a blaen o Ca i Ag ac yna i Ed lle y syrthia. Yn yr ymddiddan wedyn saif Afarwy tua Cc a'i wyr tu ol iddo; saif Venutius tua Bf a'i wyr tu ol iddo yntau; bydd Genwissa felly o hyd yngolwg y gynulleidfa. |
| (Genwissa) Ni feiddiaf ffoi y ffordd yr aeth fy nhad: | |
| (Genwissa) O dacw hwynt yn dod! | |
| (1, 1) 96 | Syrthia i'r ddaear mewn llewyg. _ Afarwy, Brawd Caradog, a Milwyr Prydeinig yn dod i fewn—R 2. Wunutios a'i gymdeithion yn dychwelyd—L 1. Yn cyfarfod. |
| (Venutius a'i Filwyr) {Yn cyfarch Afarwy.} Afarwy D'wysog! Henffych! | |
| (Afarwy) {Yn cyfarch yn ol.} Ac iti, Venutius ddewr. Pa hanes sydd? | |
| (1, 1) 99 | Genwissa yn dadebru; yn codi ei phen, a gwrando. |
| (Venutius) Diangodd Cesar ar ein gwaethaf oll! | |
| (Afarwy) Ha! Pwy yma sy'n ymguddio! | |
| (1, 1) 104 | Yn troi, canfod Genwissa; mynd ati. Yna yn troi o'r neilldu mewn dychryn. |
| (Afarwy) Y duwiau drugarhaont! Genwissa yw! | |
| (Afarwy) Rhaid imi ffugio fel na'm hadwaen i! | |
| (1, 1) 107 | Yn troi yn ol at Genwissa; ymaflyd yn ei llaw, a'i chodi ar ei thraed, gan siarad yn swrth wrthi. |
| (Afarwy) Wel! Dyma 'sglyfaeth ryfel, onide! | |
| (Afarwy) {Wrth ei filwyr:} A chwithau, ewch yn ol tua gwersyll Prydain! | |
| (1, 1) 132 | Venutius a'r Milwyr oll yn cyfarch Afarwy. Yna yn myned allan—R 1—dan ganu CAN Y MILWYR. Gwel y gerddoriaeth, hysbysiad ar yr amlen. |
| (Venutius a'i Filwyr) Prydain sy'n rhydd! | |
| (Afarwy) {Codi; rhoi ei law ar ei hysgwydd.} Ti a'i gwyddost yn dy galon. | |
| (1, 1) 203 | Troi yn ol, y ddau yn wynebu eu gilydd gan ymaflyd yn nwylaw eu gilydd. |
| (Genwissa) Gwn; mi a'i gwn, neu mae fy nghalon ffol | |
| (Genwissa) Yn twyllo'm pen sy'n ffolach fyth. | |
| (1, 1) 206 | Safant ennyd. Try Afarwy ei olwg draw. Genwissa yn edrych yn ddiysgog arno. |
| (Genwissa) Wel? | |
| (Genwissa) Yr ateb fynnai'm calon 'nawr ei ro'i! | |
| (1, 1) 245 | Ymaflant yn nwylaw eu gilydd, safant ennyd gan syllu yngwyneb y naill y llall. |
| (Afarwy) Wel, tyred! Awn i wersyll Cesar! | |
| (Afarwy) Wel, tyred! Awn i wersyll Cesar! | |
| (1, 1) 247 | Ant allan—L 1. Llen yn syrthio. |