|
|
(1, 0) 1 |
GOLYGFA |
(1, 0) 2 |
~ |
(1, 0) 3 |
Mae'r llwyfan wedi ei rannu'n dri ─ mae golygfa llys ynadon yn y cefn, yna cynulleidfa y llys ac ar y dechrau mae blaen y llwyfan yn wag. |
(1, 0) 4 |
Cyn codi'r golau mae pawb yn ei le yn barod ar wahân i'r ynadon. |
(1, 0) 5 |
Pan ddaw'r golau, clywir cymeradwyaeth swnllyd gan aelodau'r oriel gyhoeddus. |
(1, 0) 6 |
Mae un ohonynt ar ei draed yn eu hannerch. |
|
(Robin) Ac yn fwy na hynny mae'r achos hwn yn garreg filltir yn hanes brwydr yr unigolyn. |
|
|
|
(Robin) ...y ddawns flodau. |
(1, 0) 36 |
Daw'r ynadon i mewn yn gwisgo hetiau blodeuog. |
|
(Clerc) Gawn ni DREFN yn y lle 'ma... |
|
|
|
(Clerc) Dewch a'r diffynydd i'r llys. |
(1, 0) 62 |
Daw'r Offisar a Samuel Jones i mewn. |
(1, 0) 63 |
Mae Sami'n edrych ar goll braidd. |
|
(Robin) 'Gaf i apelio arnoch i aros yn eich llefydd am fymryn eto. |
|
|
|
(Doctor) Wedyn mi rydan ni wedi cael llawer o dystiolaeth gan gyn-athrawon, gan gyfoedion oedd yn yr ysgol hefo fo ─ a gwahanol aelodau o'i gymdeithas leol o... |
(1, 0) 82 |
Mae'n rhannu adroddiadau i'r ynadon a'r clerc tra mae'r gynulleidfa yn siarad ymysg ei gilydd. |
|
(Un o'r Gynulleidfa) {A'i fys ar ei dalcen.} |
|
|
|
(P.C. Davies) Wel... {cychwyn yn bendant, wedyn edrych yn blanc}... ym... wel, sgiwsiwch fi. |
(1, 0) 122 |
Mae'n tynnu ei lyfr nodiadau allan o'i boced a throi i'r dudalen gywir. |
(1, 0) 123 |
Mae'n darllen yn fawreddog. |
|
(P.C. Davies) Ar y degfed o Awst y flwyddyn hon am bedwar munud wedi tri yn y prynhawn, fe gefais neges ffôn oddi wrth Mr David Howells yn dweud fod ei gôt wedi ei dwyn o'i fodur tra roedd o'n nofio. |
|
|
|
(Doctor) Os oedd meddwl abnormal Samuel yn deud ei fod o'n oer... |
(1, 0) 156 |
Y golau'n tywyllu a llais Sami i'w glywed yn fain dros yr uchelseinydd yn dweud 'Dwi'n oer... |
(1, 0) 157 |
dwi'n oer..." gan gryfhau fel mae'r doctor yn mynd rhagddo. |
|
(Doctor) ...yna mi fyddai'i gorff o'n wirioneddol oer. |
|
|
|
(Doctor) Roedd hyn yn mynd yn ôl i'w blentyndod o mae'n debyg ─ diddorol wyddoch chi ─ ac mae o i'w weld drwy'i lencyndod o adeg y rhyfel hefyd diddorol iawn... |
(1, 0) 160 |
Clywir Sami'n dweud 'Dwi'n oer...dwi'n oer!" nes ei fod yn gweiddi'n niwrotig. |
(1, 0) 161 |
Mae tywyllwch llwyr ar ôl geiriau'r Doctor ─ digon o amser i rai o'r gynulleidfa yn y llys i adael y llwyfan. |
(1, 0) 162 |
Cwyd sbot o olau ar ochr flaen chwith y llwyfan lle mae Sami yn ei gwman. |
(1, 0) 163 |
Ar ôl i'r llais dros yr uchelseinydd orffen, daw rhai o gynulleidfa'r llys i flaen y llwyfan mewn dillad plant. |
(1, 0) 164 |
Mae'r golau'n codi arnynt ac maent yn dawnsio mewn cylch gan weiddi-canu 'Sami bach yn oer, Sami bach yn oer!' |
(1, 0) 165 |
Yna daw clerc y llys ─ mae wedi tynnu ei siwt a'i dei ac mae'n gwisgo trowsus bach; P.C. Davies ─ mae'n gwisgo cap ysgol yn lle helmed ac wedi rowlio ei drowsus i fyny at ei bengliniau, a'r Doctor sydd hefyd mewn dillad plentyn, ymlaen at weddill y plant. |
(1, 0) 166 |
Mae'r golau'n ehangu i gynnwys canol y llwyfan ond gan gadw golygfa'r llys yn y tywyllwch os yn bosibl. |
|
(Clerc) {Yn rhedeg i ganol cylch y plant.} |
|
|
|
(Clerc) Brysiwch rwan ─ i ffwrdd oddi wrthi ─ mae Annie Pi-Pi'n trwsus yn dod. |
(1, 0) 175 |
Daw Cadeiryddes y Fainc i mewn fel Annie gyda sgarff rownd ei llygaid a'i breichiau allan yn ymbalfalu ei ffordd. |
(1, 0) 176 |
Mae'r plant yn rhedeg o'i chwmpas. |
|
(Plant) Annie Pi-Pi'n trwsus! |
|
|
|
(Sami) Ond dwi'n oer yn y gomal, Miss... |
(1, 0) 333 |
Mae'r plant yn gadael rhesi'r 'dosbarth' ac yn rhedeg o amgylch Sami. |
(1, 0) 334 |
Exit y Doctor. |
|
(Plant) Sami bach yn oer! |
|
|
|
(Clerc) Fan hyn mae hi yli. |
(1, 0) 355 |
Sami yn cychwyn ato eto ─ tua chornel chwith y llwyfan a'r un peth yn digwydd eto. |
(1, 0) 356 |
Ar ôl iddo ddisgyn yr ail waith, nid yw'n codi tan i'r plant fynd allan i'r chwith efo'r gadair yn gweiddi 'Sami bach yn oer, Sami bach yn oer' ac i un ohonynt gymryd y sgarff oddi ar ei lygaid cyn mynd. |
(1, 0) 357 |
~ |
(1, 0) 358 |
Fel mae sŵn y plant yn distewi, daw Siopwraig i mewn o'r chwith i flaen chwith y llwyfan, yr Helth Inspector i mewno'r dde i ganol y llwyfan a'r Doctor i mewn o'r dde i flaen dde y llwyfan. |
(1, 0) 359 |
Maent yn cario bwrdd neu ddesg fechan bob un gyda rhowlyn o bapur linen wedi ei binio i flaen pob desg. |
(1, 0) 360 |
Yn union cyn dechrau siarad maent yn gollwng y rhowlyn o'u blaenau. |
(1, 0) 361 |
Byddai'n medru bod yn effeithiol pe gellir cael sbot yn dilyn Sami o'r naill i'r llall. |
|
(Siopwraig) {Mae'n dad-rowlio ei phoster, ac arno mewn llythrennau bras mae 'Yn eisiau: llanc cryf, gweithgar.} |
|
|
|
(Sami) Dwi'n deud y gwir. |
(1, 0) 399 |
Saib. |
|
(Sami) Fuodd gen i erioed feic. |
|
|
|
(Siopwraig) Wel, darllen hwnna beth bynnag i mi gael gweld os wyt ti'n gw'bod lle mae o. |
(1, 0) 404 |
Saib. |
(1, 0) 405 |
Nid yw Sami'n edrych ar y cerdyn. |
|
(Siopwraig) Wel, darllen o. |
|
|
|
(Siopwraig) Ddim... ddim darllen. |
(1, 0) 411 |
Saib. |
|
(Siopwraig) Ond be' fuost ti'n ei wneud yn yr ysgol 'ta? |
|
|
|
(Siopwraig) Yn eisiau, llanc cryf, gweithgar sy'n medru reidio beic a darllen. |
(1, 0) 421 |
Mae'r Helth Inspector yn gollwng ei rhowlyn o flaen ei desg ac arno mae'r geiriau 'Yn eisiau, gofalwr tai bach'. |
|
(Inspector) Yn eisiau, gofalwr tai bach yng nghyfleusterau cyhoeddus y dre'. |
|
|
|
(Inspector) Mi fydd pawb yn gorfod g'neud hynny toc, felly waeth dy fod ti ym mlaen y ciw ddim. |
(1, 0) 457 |
Mae'r Doctor yn dadrowlio'r hysbyseb ar flaen ei ddesg ac arno mae'r geiriau: 'Yn eisiau: Dynion i'r Armi.' |
|
(Doctor) Isho ymuno a'r armi ia? |
|
|
|
(Sami) 'Gen i ofn bod yn y gornel hefyd achos dwi'n unig yn y gornel a mae rhywun yn oer os ydi o ar ei ben ei hun. |
(1, 0) 491 |
Saib. |
|
(Doctor) Hym. |
|
|
|
(Doctor) 'Does 'na ddim lle i rai fel ti yn yr armi wrth gwrs, ond mi rwyt ti'n ddiddorol iawn. |
(1, 0) 496 |
Mae'r Siopwraig, Yr Helth Inspector a'r Doctor yn gafael yn eu byrddau a mynd allan. |
(1, 0) 497 |
~ |
(1, 0) 498 |
Clywir lleisiau'r plant dros yr uchelseinydd yn gweiddi-canu: Sami bach yn oer. Oeri! Oeri! OERI! |
(1, 0) 499 |
~ |
(1, 0) 500 |
Daw dwy ferch i mewn o ochr chwith y llwyfan, maent yn gwisgo dillad y 40au, llawer o golur, sgidia sodlau uchel a handbags. |
|
(Catherine) 'Esu, 'dwi 'di ca'l llond bol o'r hen le 'ma. |
|
|
|
(Anwen) Hew, wyt ti mor ffrystrated â hynny? |
(1, 0) 509 |
Daw Megan i'r golwg. |
|
(Catherine) Ond, chwara' teg Ann ─ mae hi'n galad arnon ni... |
|
|
|
(Catherine) Rwan cwyd i mi gael dangos i ti. |
(1, 0) 554 |
Mae'n ei godi a chan afael rownd iddo fo mae'n mynd at Anwen ac yn defnyddio ei freichiau ef fel petai'n bwped i gyffwrdd Anwen. |
|
(Catherine) Sbia ar hyn. |
|
|
|
(Megan) Dowch, genod ─ mi awn ni i chwilio am ddyn go iawn ─ nid rhyw frych o foi fel hwn. |
(1, 0) 605 |
Mae'r tair yn mynd allan i'r dde. |
(1, 0) 606 |
Clywir sŵn Sarjant yr Hôm Gards yn gweiddi 'lefft, rait, lefft, rait' etc. o ochr chwith y llwyfan am dipyn cyn iddo ef a thri milwr yn cario sosban, cot a brwsh llawr ymddangos. |
|
(Sarjant) Lefft, rait, lefft-rait ─ dowch o'na hogia bach ─ lefft, rait, lefft, rait. |
|
|
|
(Sarjant) Reit, mi rydan ni'n mynd i dy citio di rwan. |
(1, 0) 622 |
Troi at y milwyr. |
|
(Sarjant) Private Evans! |
|
|
|
(Sarjant) Côt i Private Jones. |
(1, 0) 625 |
Mae'r milwr yn cerdded mewn sgwar ffurfiol ymlaen, yna at Sami, rhoi'r gôt iddo ac yn ôl rownd y cefn i'w safle. |
|
(Sarjant) Gwisga hi ─ dyna fachgen da. |
|
|
|
(Sarjant) Gwn i Private Jones. |
(1, 0) 629 |
Mae'n martsio fel yr un o'i flaen a rhoi brwsh llawr iddo. |
|
(Sarjant) Private Huws! |
|
|
|
(Sarjant) Helmet iddo. |
(1, 0) 632 |
Mae yntau'n rhoi sosban am ben Sami. |
(1, 0) 633 |
Yna a'r Sarjant at Sami. |
|
(Sarjant) Duw annwyl wir, mi rwyt ti'n edrych yn smart iawn rwan Sami Sosban. |
|
|
|
(Sarjant) Reit, stand to atenshyn! |
(1, 0) 636 |
Sami'n ceisio ymsythu. |
|
(Sarjant) Stand to atenshyn boi! |
|
|
|
(Sarjant) Reit, get ffel in, boi. |
(1, 0) 640 |
Sami yn mynd o flaen rhes y milwyr. |
|
(Sarjant) Mi rydan ni'n mynd lawr i'r pentre am dipyn o drill. |
|
|
|
(Sarjant) Lefft whîl! |
(1, 0) 644 |
Sami'n cychwyn troi i'r dde ond yn cywiro'i hun. |
|
(Sarjant) Cwic march! |
|
|
|
(Sarjant) Lefft, right, lefft, right, lefft, right... |
(1, 0) 647 |
Maent yn mynd rownd i gefn y llwyfan gyda Sami yn arwain, yna fel y maent yn dod yn ôl tua blaen y llwyfan mae'r tri milwr arall yn aros yn y cefn gan adael i Sami droi mewn cylchoedd dan orchmynion y Sarjant sy'n sefyll ar ochr dde'r llwyfan. |
|
(Sarjant) Bac stret, lefft rait, turn to the rait, cwic march, turn to the lefft and swing those bloody arms, lifft those legs, look straight ahead and turn to the right...{Ac ati.}. |
|
|
|
(Sarjant) Bac stret, lefft rait, turn to the rait, cwic march, turn to the lefft and swing those bloody arms, lifft those legs, look straight ahead and turn to the right...{Ac ati.}. |
(1, 0) 649 |
Daw'r plant a chynulleidfa'r llys i mewn gan weiddi 'Sami Sosban! Sami Sosban!' yn wawdlyd. |
(1, 0) 650 |
Ar uchafbwynt y gweiddi daw P.C. Davies a'r Offisar i mewn. |
|
(P.C. Davies) Hei! |
|
|
|
(P.C. Davies) Beth sy'n digwydd yma? |
(1, 0) 654 |
Mae'r lle'n tawelu'n raddol. |
|
(P.C. Davies) Breach of the peace? |
|
|
|
(P.C. Davies) Mae hyn yn beth difrifol iawn. |
(1, 0) 658 |
Mae'n troi a gweld Sami. |
|
(P.C. Davies) A! |
|
|
|
(P.C. Davies) Wyt ti'n meddwl mai helmet yw'r sosban hon..? |
(1, 0) 666 |
Mae'n ei thynnu a'i rhoi i'r Offisar. |
|
(P.C. Davies) ...ac mai gwn yw'r brwsh llawr yma...? |
|
|
|
(P.C. Davies) ...ac mai gwn yw'r brwsh llawr yma...? |
(1, 0) 668 |
Mae'n ei roi i'r Offisar. |
|
(P.C. Davies) ...ac mai côt armi ydi'r rhacsyn yma? |
|
|
|
(P.C. Davies) ...ac mai côt armi ydi'r rhacsyn yma? |
(1, 0) 670 |
Ei rhoi i'r Offisar sy'n mynd allan. |
|
(P.C. Davies) Sami... |
|
|
|
(P.C. Davies) Mi rydan ni am dy adael di yng ngofal doctor ─ a chofia Sami, mai er dy les di rydan ni'n gneud hyn. |
(1, 0) 676 |
Daw'r Doctor i mewn; mae P.C. Davies yn mynd allan, mae'r plant a chynulleidfa'r llys wedi rhannu'n ddau grwp ─ un yn mynd yn ôl i un ochr y llwyfan yn lein syth a'r llall yn mynd yn ôl i ochr arall y llwyfan. |
(1, 0) 677 |
Mae dwy stand dal cotiau ar bob ochr i'r llwyfan ers y dechrau a chynfasau gwynion arnynt. |
(1, 0) 678 |
Maer criw yn cymryd cynfas wen bob un oddi ar y standiau ac yn eu gwisgo amdanynt. |
(1, 0) 679 |
Rhaid mesur y cynfasau a rhoi pinnau ynddynt ymlaen llaw fel bod pawb yn gwybod pa un yw ei un ef a bod modd ei rhoi amdano'n gyflym a heb dynnu gormod o sylw. |
(1, 0) 680 |
Ar hyn o bryd mae'r ddwy res a'u cefnau at ganol y llwyfan. |
|
(Doctor) {Mae'n cario coban wen i Sami.} |
|
|
|
(Doctor) Rwan gwisga hi... |
(1, 0) 686 |
Sami'n gwneud. |
|
(Doctor) Mi gei di berffaith hedd a chwarae teg i wella yn fan'ma ti'n gweld. |
|
|
|
(Doctor) Mi gei di lonydd... |
(1, 0) 689 |
Ar y gair hwn mae'r ddwy res yn troi i wynebu canol y llwyfan GYDA'I GILYDD gan droi'r ysgwydd sy'n wynebu'r gynulleidfa gyntaf. |
|
(Doctor) Mi fydd y nyrsus yn edrych ar dy ol di ─ yn rhoi bwyd i ti, yn dy folchi di, yn newid dy ddillad di ac mi fydda inna'n trio dy wella di. |
|
|
|
(Doctor) Rwan gorwedd i lawr yn dy wely... |
(1, 0) 693 |
Mae Sami'n mynd ar ei benliniau. |
|
(Doctor) ... gad lonydd i ni wneud y cyfan. |
|
|
|
(Doctor) Cofia paid â phoeni, a phaid â meddwl. |
(1, 0) 696 |
Mae'r Doctor yn mynd allan drwy gefn y llwyfan a phan yw Sami'n cychwyn siarad mae'r gynulleidfa a'r plant yn cerdded i mewn i ganol y llwyfan yn raddol gan gau'n hanner cylch o gwmpas Sami ─ fel muriau tafell. |
|
(Sami) Ond... ond mae pob man yn wyn. |
|
|
|
(Sami) Mae pob man yn wyn... doctor mewn gwyn... |
(1, 0) 700 |
Edrych yn wyllt o'i gwmpas ar y 'waliau' sydd wedi cau amdano bellach. |
(1, 0) 701 |
Yng nghefn y llwyfan mae swyddogion y llys yn mynd i'w safleoedd yn ddistaw yn barod ar gyfer yr olygfa nesa') |
|
(Sami) ...y fi mewn gwyn... gwlau gwyn... waliau gwyn... |
|
|
|
(Sami) ...y fi mewn gwyn... gwlau gwyn... waliau gwyn... |
(1, 0) 703 |
Mae'n gweiddi yn awr gan dynnu ei goban i ffwrdd. |
|
(Sami) Mae pob man yn wyn! |
|
|
|
(Sami) Mae pob man yn wyn! |
(1, 0) 705 |
Yna'n ddistawach, fel un wedi ei ddychryn. |
|
(Sami) Gwyn fel eira... gwyn fel rhew... fel ffrij... a dwi'n oer... |
|
|
|
(Clerc) Gawn ni drefn yn y llys. |
(1, 0) 714 |
Mae'r ddwy 'wal' yn symud yn ôl gyda'i gilydd ond yn dal i wisgo'r cynfasau gwynion gan edrych yn syth o'u blaenau fel doliau yn awr. |
(1, 0) 715 |
Mae'r golau'n codi'n gyflym ar olygfa'r llys. |
(1, 0) 716 |
Mae Sami yng nghanol y llwyfan. |
|
(Clerc) Cyfiawnder sydd yn y lle yma nid carnifal. |
|
|
|
(Sami) ...i'r ffrij! |
(1, 0) 725 |
Ben Little yn ceisio'i dawelu. |
|
(Clerc) Wnewch chi gadw'ch cleiant dan reolaeth Ben Little ─ dydw i ddim eisiau dweud hynny eto. |
|
|
|
(Doctor) Mae gen i ofn ei fod o'n un o'r rheiny sydd wedi cael eu geni i'r byd er mwyn i weddill cymdeithas ofalu amdanyn nhw. |
(1, 0) 732 |
Yr ynadon yn sibrwd ymysg ei gilydd. |
|
(Clerc) Barchus ynadon? |
|
|
|
(Cadeiryddes) Diolch i dystiolaeth y doctor, mi rydan ni'n sylweddoli cyflwr meddyliol y diffynnydd. |
(1, 0) 736 |
Saib. |
|
(Cadeiryddes) Ond ar y llaw arall, fedrwn ni ddim anwybyddu'r ffaith ei fod o'n lleidr. |
|
|
|
(Y Ddwy Res) 'Sbyty. |
(1, 0) 752 |
Ar yr un pryd mae'r Clerc yn rhoi nod i'r Doctor sy'n symud ymlaen at Sami, yn rhoi'r goban dros ei ysgwydd a'i symud i gornel flaen chwith y llwyfan ─ lle mae'r sbot yn codi arno ar y diwedd. |
(1, 0) 753 |
Yna ar ôl geiriau olaf y Gadeiryddes a'r Doctor allan. |
|
(Clerc) {Wrth yr Offisar.} |
|
|
|
(Clerc) Pa achos sy nesa'? |
(1, 0) 756 |
Ar y geiriau hyn mae'r ddwy res yn tynnu eu cynfasau gwyn a symud ymlaen i ganol y llwyfan ac eistedd i lawr ─ ar y cynfasau fel yr oeddent ar ddechrau'r ddrama. |
(1, 0) 757 |
Mae popeth yn bywiogi eto. |
|
(Offisar) Achos Iago ap Rhydderch. |
|
|
|
(Robin) Rhaid i ni fynnu ein hawliau... |
(1, 0) 766 |
Y gynulleidfa'n canu 'Fe orchfygwn ni'. |
(1, 0) 767 |
Mae'r golau'n graddol dywyllu arnynt ac maent yn canu'n ysgafnach. |
(1, 0) 768 |
Mae'r sbot yn codi ar Sami yng nghornel chwith y llwyfan a chlywir ei lais dros yr uchelseinydd yn dweud yn ysgafn i ddechrau 'Dwi'n oer... dwi'n oer'. |
(1, 0) 769 |
Diffoddir y golau ar olygfa'r llys gan adael dim ond y sbot a chlywir llais Sami'n dweud yr un geiriau yn uwch ac yn uwch nes ei fod yn fyddarol. |
(1, 0) 770 |
Tywyllwch. |