|
|
(0, 1) 1 |
GOLYGFA 1 |
(0, 1) 2 |
Mae Calchas yn teithio mewn cylch o amgylch y llwyfan, yn araf, mewn rhythm - yn ei ddwylo, y mae powlen o thus yn gollwng mwg. |
|
(Rhagddoedydd) Chwychwi rasusol gwmpeini, yr achos o'm dyfodiad yma |
|
|
|
(Rhagddoedydd) ag y bu Troelus am Gresyd - y modd a'r sut cewch glywed. |
(0, 1) 26 |
Dumb show: Rhyfeloedd Troea |
|
(Rhagddoedydd) I lawer mae'n hysbys fel y daeth y Groegwyr yn llidiog |
|
|
|
(Rhagddoedydd) ac fel y gwrthododd Cresyd Troelus yn y diwetha. |
(0, 1) 40 |
Daw Cresyd a Troelus ymlaen i ymuno a rhythm Calchas, yna yn gadael. |
|
(Rhagddoedydd) Tri pheth sy yn hyn i'w ddeall ar unwaith, |
|
|
|
(Rhagddoedydd) a gollyngwch trwy'ch clustiau y gwenwyn i'r prycopyn. |
(0, 2) 52 |
GOLYGFA 2 |
|
(Calchas) Trwm. A! Rhy drwm yw'r meddwl |
|
|
|
(Apolo) trwy golledigion i'r Groegwyr. |
(0, 3) 157 |
GOLYGFA 3 |
|
(Priaf) Fy meibion, fy arglwyddi |
|
|
|
(Priaf) am gelu traeturiaeth. |
(0, 3) 299 |
Sinon yn ymadael. Priaf yn troi at ei feibion: |
|
(Priaf) Oni edrychir, fy meibion, |
|
|
|
(Priaf) yn dywedyd y caswir. |
(0, 3) 312 |
Cresyd yn cyrraedd. |
|
(Cresyd) Fy ngrasusol arglwyddi, |
|
|
|
(Cresyd) i chwi yr awron mo'm pardwn. |
(0, 3) 385 |
Troelws yn dywedyd yn isel yng nghlust ei frawd Hector. |
|
(Troelus) Hector, fy annwyl frawd, |
|
|
|
(Priaf) beth sydd chwaneg i'w wneuthur. |
(0, 3) 423 |
Priam, Paris and Menelews yn gadael. |
|
(Hector) I'ch cartref hwnt cerddwch, |
|
|
|
(Hector) rhowch ych hyder arna. |
(0, 3) 430 |
Troelus yn troi at Sinon, yr hwn a'i chyhuddasai hi, ac yn dywedyd wrtho yn isel: |
|
(Troelus) Tydi, fudredd celwyddog, |
|
|
|
(Troelus) rhown drwyddot fy nghleddau! |
(0, 3) 445 |
Gadawa pawb ond Troelus: |
|
(Troelus) Onid oes gariad, o Dduw, pa beth sy'm trwblio, |
|
|
|
(Troelus) Prudd-der, o'r diwedd, a'm dwc i yno! |
(0, 3) 483 |
Pandar yn ymddangos. |
|
(Pandar) Pa anghytûn ddisymwth benyd |
|
|
|
(Troelus) Nis gellwch im les, na help am fesitres. |
(0, 3) 535 |
Troelus yn gafael yn ei gleddyf |
|
(Pandar) O Dduw, o ble gall hyn ddigwyddo? |
|
|
|
(Pandar) heb gael na chwymp na niwed. |
(0, 3) 549 |
Troelus yn bygwth lladd ei hunan. |
|
(Troelus) Gadewch hen chwedl i orwedd i'ch mynwes, |
|
|
|
(Pandar) fy nghares yw Cresyd. |
(0, 4) 634 |
GOLYGFA 4 |
|
(Rhagddoedydd) Wrth rwyfo ar hyd y tonnau môr peryglus, |
|
|
|
(Cresyd) yn y byd anghywir. |
(0, 4) 817 |
Troelus yn dyfod arnynt. |
|
(Pandar) Edrych pwy sydd yma i'th weled — |
|
|
|
(Cresyd) ydiw dwyn y gofalfyd. |
(0, 5) 1004 |
GOLYGFA 5 |
|
(Rhagddoedydd) Yn yr amser yma y digwyddodd y Groegwyr wrth fod yn wastadol wrth ymladd tan walie Troea, yn garcharur, Antenor, un o uchelwyr Troea. |
|
|
|
(Agamemnon) ac i gladdu'r rhai a laddwyd. |
(0, 6) 1068 |
GOLYGFA 6 |
|
(Rhagddoedydd) Cyffelyb i'r melys yr owran yn felysach ddywad, |
|
|
|
(Rhagddoedydd) y difyrwch a lawenydd y sydd o bobtu. |
(0, 6) 1085 |
Gweler Troelus a Cresyd mewn gwely. |
|
(Rhagddoedydd) O noswaith ddifyr, hir y bued i'th ymofyn, |
|
|
|
(Troelus) byth o angharedig weithred. |
(0, 7) 1241 |
GOLYGFA 7 |
|
(Rhagddoedydd) Tydi loywbryd arglwyddes, unferch Diana y'th farned, |
|
|
|
(Priaf) hyn yw ein addewid. |
(0, 7) 1286 |
Mae Troelus yn cyrraedd ar ddiwedd y cytundeb, Pandar yn ei dal yn ôl a sibrwd yn ei glust beth ddigwyddodd, gadawai pawb ond y ddau ohonynt: |
|
(Troelus) O ffortun anffortunus, beth yr owran a'th gyffrôdd? |
|
|
|
(Troelus) glymu fy hunan yn yr unlle. |
(0, 8) 1413 |
GOLYGFA 8 |
|
(Cresyd) Och i'm calon os allan oddi yma rhaid im fyned! |
|
|
|
(Cresyd) Pa fodd y gall Cresyd fyw heb ei Throelus? |
(0, 8) 1432 |
Troelus ar hyn yn dyfod. |
|
(Cresyd) Hyn a wnaf i, Troelus, y dydd yr ymadawon, |
|
|
|
(Cresyd) efo Eurydice ei gariad. |
(0, 8) 1459 |
Mae Pandar gyda hwy erbyn hyn. |
|
(Cresyd) Tithau, Pandar, a fuost achos o lawenydd mwy nag unwaith, |
|
|
|
(Cresyd) Ewch! Ewch! |
(0, 8) 1469 |
Ac ar hyn yma yn llesmeirio. Troelus a'i gleddyf noeth yn ei law yn amcanu am ladd ei hunan. |
|
(Troelus) O greulon Iau, creulonach ffortun aflawen, |
|
|
|
(Troelus) hyd oni ddelych eilwaith. |
(0, 9) 1643 |
GOLYGFA 9 |
|
(Rhagddoedydd) Bellach mae'n dyfod nesnes y dynged |
|
|
|
(Priaf) ar ddim erioed addawodd. |
(0, 9) 1667 |
Cyfnewid yn digwydd. Mae Troelus yn dywedyd wrtho ei hunan: |
|
(Troelus) Paham nas gwnaf i dlawd a chyfoethog o'r unwaith |
|
|
|
(Troelus) cyd, heb helpu fy noluriau? |
(0, 9) 1676 |
Pawb yn ymadael, ond Troelus. Dilynwn Diomedes a Cresyd ar y ffordd i Roeg: |
|
(Diomedes) Siriwch! Paham yr ydych chwi cyn budredd? |
|
|
|
(Diomedes) fod yn nesaf ddyn i'ch mynwes. |
(0, 9) 1735 |
Cresyd yn rhoddi ei llaw i Diomedes. |
|
(Diomedes) Mae cymaint o farchogion ym mysg Groegwyr mor rhinweddol, |
|
|
|
(Cresyd) ynddoch chwi y bydd f'ymddiried. |
(0, 9) 1752 |
Ar hyn mae yn canfod ei thad, sydd wedi heneiddio ac yn amlwg yn sal. |
|
(Cresyd) Atolwg i chwi, fy nhad, eich bendith a rhoddwch i mi; |
|
|
|
(Calchas) y gwrthwyneb sydd yn agos. |
(0, 10) 1761 |
GOLYGFA 10 |
|
(Troelus) Pa fodd y gallaf aros deng niwrnod modd yma, |
|
|
|
(Pandar) sy'n atgoffau dy brudd-der. |
(0, 11) 1842 |
GOLYGFA 11 |
(0, 11) 1843 |
CLADDU CALCHAS, Groeg |
(0, 11) 1844 |
Cresyd yn galaru, mewn dillad du. Diomedes yn gwylio hi, hithau yn gweld ei bresenoldeb. |
(0, 11) 1845 |
Gweddi Canol Oesol / Emynau i Apolo (neu cyfuniad o'r ddau). |
(0, 11) 1846 |
Lludw yn cael ei wasgaru, yr angladd yn dod i ben. |
(0, 11) 1847 |
Awyrgylch thrist a sombr yn cael ei dorri ar draws gan gerddoriaeth a dawnsio gwledd Brenin Sarpedon yn Troea. |
(0, 11) 1848 |
GWLEDD BRENIN SARPEDON, Troea |
(0, 11) 1849 |
Dawns y Gwledd. |
(0, 11) 1850 |
Mae merch yn canu i Troelus, sy'n gwneud iddo ddychmygu beth mae Cresyd yn gwneud yn y foment hon. |
(0, 11) 1851 |
Pandar yn trio llawenhau Troelus. Mewn hwyliau isel mae'n gadael y gwledd i fynd at ty Cresyd (mae'r drysau wedi cloi, ffenestri wedi bordio i fyny), mae'n galaru. |
(0, 12) 1852 |
GOLYGFA 12 |
|
(Cresyd) Arnat, Droea, mewn hiraeth a thrymder yr wy'n edrych, |
|
|
|
(Cresyd) a genfigen ar gariad. |
(0, 12) 1888 |
CRESYD YN CEISIO DIANC |
(0, 12) 1889 |
Yn pacio ei dillad a'r tegan (brooch) gan Troelus, mae'n ceisio dianc Groeg. |
(0, 12) 1890 |
Gan ddringo allan o'i ffenestr a cerdded mewn tuag at giatiau y ddinas, mae Diomedes a'i ddynion yn ei dal. |
(0, 12) 1891 |
Diomedes yn dyfod at Cresyd |
|
(Diomedes) Fy nghariadus argwlyddes, beth a fynnwch chwi ymofyn? |
|
|
|
(Cresyd) chwi ellwch orchymyn croeso. |
(0, 13) 1935 |
GOLYGFA 13 |
|
(Troelus) Bellach mae yn canlyn y goleubryd siriol Fenws |
|
|
|
(Troelus) os yw'r byd i gyd yn gywir. |
(0, 13) 1964 |
Troelus yn cerdded i'r man cyfarfod trwy'r olygfa nesaf, yn disgwyl yno. |
(0, 14) 1965 |
GOLYGFA 14 |
|
(Cresyd) {ar ben ei hun} |
|
|
|
(Cresyd) nid ei, Troelus, o'm calon. |
(0, 15) 2002 |
GOLYGFA 15 |
|
(Troelus) {i Cassandra} |
|
|
|
(Troelus) cyn colli Troelus ei fywyd. |
(0, 16) 2073 |
GOLYGFA 16 |
(0, 16) 2074 |
BRWYDR FFYRNIG RHWNG TROEA A GROEG. |
|
(Deiffobws) Edrych, Troelus, mi a ddugum arfau gwynion Diomedes, |
|
|
|
(Troelus) fod Troelus yn ffals i Cresyd. |
(0, 17) 2143 |
GOLYGFA 17 |
(0, 17) 2144 |
Mae gweiddi bod byddin Troea yn nesau at y ddinas a bod sawl marwolaeth ar y ddau ochr, mae cynnwrf mawr. |
(0, 17) 2145 |
Diomedes yn paratoi i ail-ymuno a'r brwydr, yn gwthio Cresyd oddi wrtho. |
(0, 17) 2146 |
Mae rhai yn edrych a'n clywed hyn: |
|
(Diomedes) {wrth Cresyd} |
|
|
|
(Diomedes) na ad dy weled mwy ffordd yma. |
(0, 17) 2156 |
Diomedes yn mynd ymaith. |
|
(Cresyd) Fenws a Ciwpid, chwi a roesoch im ysbrydol atebion, |
|
|
|
(Rhagddoedydd) Mae Cresyd ar hyn yn llesmeirio a Ciwpid yn tincio cloch arian ac yn galw y duwiau i'r un lle. |
(0, 17) 2175 |
Yn gyntaf mae Sadwrn yn dyfod megis carl anserchus; ei wyneb yn grych un lliw ar blymen; ei ddannedd yn ysgydwyd a'i en yn crynu a'i lygaid yn eithaf ei ben. |
(0, 17) 2176 |
Allan o'i drwyn y dwr yn rhedeg; ei wefyle yn fawr ac yn chwythlyd, ei ruddie yn gulion ac wrth ei wallt y pibonwy ia yn ysgydwyd. |
(0, 17) 2177 |
Ei ddillad yn llwydion ac wedi i'r gwynt ei gwisgo allan; yn dwyn yn ei law fwa anferth a than ei wregis yr oedd saethau ac esgill o ia a penned o rew. |
(0, 17) 2178 |
A hwn yw duw a llywodraethwr y gwynt. |
(0, 17) 2179 |
~ |
(0, 17) 2180 |
Yn nesaf y doeth Mars, duw y diclloneb, yr ymladd, y rhyfeloedd, a'r creulondeb; mewn arfau gwnion, cledion, ac yn ei law yr oedd hen gleddyf rhydlyd a'i ysgydwyd. |
(0, 17) 2181 |
Ei wyneb yn danllyd a'i lygaid fel y marwow, ac wrth ei safn yr ewyn yn burmo fel y baedd, ac mewn corn yn chwythu onid oedd y creigiau yn darstian ar ddaear yn crynu. |
(0, 17) 2182 |
~ |
(0, 17) 2183 |
Y trydydd ydoedd Venus yn dyfod i fyntimio achos ei mab Ciwpid mewn mursenaidd wisg; ei gwallt yn felynwyn a'i lliw yn fynych yn cyfnewidio — weithie yn chwerthin, weithie yn wylo, y naill amser yn ddig a'r llall yn llawen; yn cymysg geiriau duon a mursendod, a'r naill lygad yn chwerthin a'r llygad arall wylo, yn arwydd fod pob cariad cnowdol, hwn sydd tan ei rheolaeth hi, weithie yn felus, weithie yn chwerw, weithie yn frwd, weithie yn oer, weithie yn llawen, weithie yn brudd, yn owran cyn wyrdded a'r ddeilen, ac yn y fan wedi pallu a diflannu. |
(0, 17) 2184 |
~ |
(0, 17) 2185 |
Y pedwerydd ydoedd Mercwri; hwn oedd ei lyfr yn ei llaw; yn drwyadl ac yn fwythys o'i barabl ac yn gall o'i resymau a chantho bin a chorn du yw atgoffau a'r pethe a glywe. |
(0, 17) 2186 |
Yr oedd yn arwain blyche a llawer a felysaidd gyffuriau, a'i wisg oedd fel athro o bysygwriaeth, mewn gown o gra coch wedi rhoi pan ynddo yn gynes ac yn glyd; ac heb fedryd siarad mor celwyddau. |
(0, 17) 2187 |
~ |
(0, 17) 2188 |
Y pumed a'r diwethaf oedd arglwyddes Synthia; hon a elwir y lleuad, ei lliw yn ddu a megis dau gorn yn tyfu ohoni; a'r nos yr oedd yn llewyrchu yn olau; ei heglwrdeb mae yn ei fenthygio gan ei brawd Teitan. |
(0, 17) 2189 |
Ei lliw yn las yn llawn o fryche duon, a lun gwr a baych o ddrain ar ei gefn yn ei chanol, hwn am ei ladrad nis galle ddringo nesach na hynny at y nefoedd. |
(0, 17) 2190 |
~ |
(0, 17) 2191 |
Yno, pan gyfarfu y pum duw yma yn yr un lle — |
|
(Ciwpid) {wrth y Duwiau} |
|
|
|
(Mercuri) ar ôl rhyglydd anghywirdeb. |
(0, 17) 2228 |
Cresyd mewn cwsg eto, a Sadwrn uwch ei phen yn dyweyd fel hyn: |
|
(Sadwrn) Am dy annuwiol siarad yn erbyn dy rasusol dduwiau, |
|
|
|
(Sadwrn) a marw yn fegeres. |
(0, 17) 2246 |
Cresyd yn deffroi yn gweled a gwrando ar hyn: |
|
(Synthia) Yn lle iechyd corfforol cymer dragwyddol ddoluriau; |
|
|
|
(Synthia) o hyn allan fydd dy arfer. |
(0, 17) 2264 |
Cresyd yn cymryd drych i weled ei chysgod a hitheu wedi ei chyfnewid. |
|
(Cresyd) Barned pob dyn a'm gwelodd oes achos i mi o brudd-der, |
|
|
|
(Cresyd) a chan hawddmor fyddo i Troelus! |
(0, 18) 2273 |
GOLYGFA 18 |
(0, 18) 2274 |
YN YSTOD Y BRWYDR, GWELER DIOMEDES TROELUS, MAE TROELUS YN LLADD DIOMEDES. |
(0, 19) 2275 |
GOLYGFA 19 |
(0, 19) 2276 |
Cresyd yn ceisio gwellt a mantell ac yn aros ym mysg y gwahanolion a'r trueiniaid. |
(0, 19) 2277 |
A'r noswaith y daeth yn eu mysg, y cwynai wrthi ei hunan ac y dywedai y peth sydd yn canlyn: |
|
(Cresyd) O, dywarchen o brudd-der wedi sincio mewn gofalon, |
|
|
|
(Trueiniaid) a dysg fyw ar ôl cyfraith y begeriaid. |
(0, 19) 2347 |
Troelus ac arglwyddi eraill yn myned heibio. |
|
(Trueiniaid) Arglwydd trugarog, er mwyn Duw yr ydym yn gwylied |
|
|
|
(Trueiniaid) rhan o'ch elusennau ym mysg hyn o drueiniaid. |
(0, 19) 2350 |
Troelus yn rhoddi peth i bawb ac yn rhoddi i Cresyd wregys a phwrs euraid yn llawn o aur a thlysau, ac yn caru ei golygiad, ac er hyn heb ei hadnabod, ond yn bruddaidd myned ymaith. |
(0, 19) 2351 |
Ac yna y dywedai un o'r trueiniaid wrthi: |
|
(Trueiniaid) Fe gymrodd yr arglwydd hwn fwy o drugaredd wrthyd |
|
|
|
(Cresyd) O anghywir Gresyd a chywir farchog Troelus! |
(0, 19) 2400 |
Ac ar hyn bu farw. |