|
|
|
(Llewelyn) Wel, dyma obaith im' o'r diwedd gael |
|
|
|
(Llewelyn) Boddlon wyf i hyny, a gwystlaf fy mywyd ar ffyddlondeb Elen. |
(1, 4) 197 |
O Gwen fach! Dyma newydd drwg. |
|
(Gwen) Beth sydd yn bod, fy arglwyddes î |
|
|
|
(Gwen) Beth sydd yn bod, fy arglwyddes î |
(1, 4) 199 |
Yr wyf newydd gael llythyr oddiwrth fy nhad, yn yr hwn y dywed fod pethau yn tywyllu eto yn Nghymru. |
(1, 4) 200 |
Mae Dafydd, brawd y Tywysog, a phenaeth dylanwadol o'r enw Griffith ap Gwenwynwyn, wedi myned i lys brenin Lloegr, a bydd byddin gref o Saeson yn cychwyn yn fuan i'w cynorthwyo i ymosod ar y Tywysog. |
|
(Gwen) A'r gelyn oddiallan, a bradwriaeth oddifewn, Duw a helpo Cymru! |
|
|
|
(Gwen) Ond mae Llewelyn yn gryf yn y Gogledd, a'i gyfaill ffyddlonaf, Meredith ap Owen, yn cadw'r Deheudir iddo. |
(1, 4) 203 |
Ond mae Meredith ap Owen wedi marw, ac ofna fy nhad y try penaethiaid y Deheudir yn erbyn y Tywysog bellach. |
|
(Llewelyn) {O'r neilldu wrth Meredith.} |
|
|
|
(Gwen) Onid ydych yn gofidio bellach na dderbyniasoch gynyg Iarll Northumberland am eich llaw? |
(1, 4) 210 |
Taw! |
(1, 4) 211 |
Tydi yn Gymraes yn son am i mi fod yn anffyddlawn i Llewelyn! |
|
(Llewelyn) {O'r neilldu.} |
|
|
(1, 4) 219 |
Pe credwn ei fod ef yn anffyddlon, torai fy nghalon! |
(1, 4) 220 |
Ond na! |
(1, 4) 221 |
Chredaf fi byth y fath beth am dano—y ffyddlonaf, y dewraf o ddynion! |
(1, 4) 222 |
Ac am ba beth yr wylaf? |
(1, 4) 223 |
Mae y dagrau hyn yn annheilwng o gariadferch Llewelyn! |
(1, 4) 224 |
Estyn y delyn i mi. |
|
|
(1, 4) 227 |
Os tywyll imi ydyw'r wybren, |
(1, 4) 228 |
Os gwgu arnaf y mae fiawd, |
(1, 4) 229 |
Daw eto'n well, fe wena'r heulwen |
(1, 4) 230 |
A chyfyd calon Elen dlawd. |
(1, 4) 231 |
Ni thal im' grio chwaith na becso, |
(1, 4) 232 |
Nac i wylo dagrau ffol, |
(1, 4) 233 |
Os byw yw ef, os rhwydd-deb gaffo |
(1, 4) 234 |
Fe ddaw Llewelyn eto'n ol. |
(1, 4) 235 |
~ |
(1, 4) 236 |
Beth os lluosog ydyw'r Saeson |
(1, 4) 237 |
Ac os creulawn ydyw'r cleddf |
(1, 4) 238 |
Mi wn am un sy'n ddewr ei galon |
(1, 4) 239 |
Ac a fydd ffyddlon hyd ei fedd. |
(1, 4) 240 |
Ei fraich sydd gref, ei wên sydd lawen, |
(1, 4) 241 |
A llechu eto gaf yn ei gol, |
(1, 4) 242 |
Tra bydd hi byw, fe greda Elen |
(1, 4) 243 |
Y daw Llewelyn eto'n ol! |
|
(Llewelyn) O fy Elen anwylaf! |
|
|
(1, 4) 263 |
Ust! |
(1, 4) 264 |
Gwen! |
(1, 4) 265 |
Tybiais y clywais swn cerddediad. |
(1, 4) 266 |
A dyna grwth. |
(1, 4) 267 |
Mae rhyw fardd am roi nosgan i ti. |
|
(Gwen) Na, f'arglwyddes. |
|
|
(1, 4) 288 |
Gallwn gymeryd fy llw mai Llewelyn ydyw. |
(1, 4) 289 |
Cawn weled yn y man. |
|
|
(1, 4) 291 |
Pwy yma sydd yn eofn ei lais |
(1, 4) 292 |
Pa gais sydd genyt grythwr, |
(1, 4) 293 |
Dy fod fel hyn, yn dod yn hyf |
(1, 4) 294 |
At gastell cryf boneddwr? |
|
(Llewelyn) {Yn canu fel o'r blaen.} |
|
|
(1, 4) 306 |
Nis dof er mwyn coronau heirdd, |
(1, 4) 307 |
Na molawd beirdd yn gytun, |
(1, 4) 308 |
Nid ydyw gwychder imi'n swyn─ |
|
|
(1, 4) 311 |
Ond dof er mwyn Llewelyn! |
|
(Llewelyn) Oh f'anwylyd, mor hyfryd yw cael bod gyda thi drachefn! |
|
|
|
(Llewelyn) Bum yn mron digaloni wrth weled y rhwystrau oedd ar fy ffordd, ond diolch fo i Dduw, y maent wedi diflanu. |
(1, 4) 315 |
Ie, diolch fo i Dduw am ganiatau symud ymaith y cymylau bygythiol. |
(1, 4) 316 |
Pan glywais y newyddion am y trafferthion yn Nghymru, bum yn pryderu am danat, ond yn awr— |
|
(Llewelyn) Ond yn awr gallwn ganu ar ol cael heulwen glir uwchben. |
|
|
|
(Meredith) {Yn ceisio eto gosod ei lan am ei chanol, ond Llewelyn ac Elen yn troi atynt.} |
(1, 4) 343 |
Mae gan y tywysog newyddion da O Gymru, Gwen. |
(1, 4) 344 |
Mae wedi gwneyd heddwch a'r brenin, ac wedi cael ei sicrhau yn ei Dywysogaeth. |