|
|
|
(Ahitoffel) Corn hanner dydd! Pe baem ni'n llys-genhadon |
|
|
(1, 0) 49 |
Gan bwyll, Ahitoffel. Mae'r dydd yn ifanc, |
(1, 0) 50 |
Fe gŵyd y Brenin toc. Gan bwyll! Gan bwyll! |
|
(Ahitoffel) Rhwydd, f'arglwydd Hŵsai, ydyw dweud "Gan bwyll." |
|
|
|
(Ahitoffel) Nid yw mor hwylus heddiw." |
(1, 0) 58 |
Mae ei wedd |
(1, 0) 59 |
Tan gwmwl am fod cwmwl ar ei feddwl. |
|
(Ahitoffel) Ac enw'r cwmwl ydyw ystyfnigrwydd! |
|
|
|
(Ahitoffel) Ac enw'r cwmwl ydyw ystyfnigrwydd! |
(1, 0) 61 |
Ac enw'r cwmwl, f'arglwydd, ydyw hiraeth. |
(1, 0) 62 |
Dolur y galon sydd yn llethu'r ysbryd. |
(1, 0) 63 |
Mae'i galon gydag Absalom ei fab |
(1, 0) 64 |
Yng ngwlad Gesŵr. Ie, gyda'r tylwyth nomad |
(1, 0) 65 |
Fan honno'n symud gwersyll fel bo'r borfa |
(1, 0) 66 |
Mae pabell ysbryd Dafydd. Oni chadd |
(1, 0) 67 |
Loches y llwyth ei hun pan oedd ar ffo |
(1, 0) 68 |
Rhag dicter Saul, a chael yn wraig |
(1, 0) 69 |
Eu tywysoges Mâcha? |
|
(Ahitoffel) {Yn atgofus.} |
|
|
(1, 0) 76 |
Yn enw Duw, Ahitoffel, gofala! |
(1, 0) 77 |
Mae gan barwydydd glustiau, ac mae'i hysbiwyr |
(1, 0) 78 |
Yn rhedeg â phob chwedl at Bathseba. |
|
(Ahitoffel) {Wedi edrych bod llenni'r pyrth yn glir.} |
|
|
|
(Ahitoffel) Gael bod yn frenin ar ôl marw'i dad. |
(1, 0) 84 |
Nid hwnnw ond Absalom ydyw'r etifedd. |
(1, 0) 85 |
Ac Absalom a daniodd fryd y bobol, |
(1, 0) 86 |
Er bod yn alltud. |
|
(Ahitoffel) Alltud! Am ba hyd? |
|
|
|
(Ahitoffel) A'r haul yn sgleinio ar ei hirwallt hardd. |
(1, 0) 92 |
Hyd ddydd ei drosedd. Na, nid angel oedd |
(1, 0) 93 |
Yr herwr a lofruddiodd Amnon ei frawd, |
(1, 0) 94 |
A hwnnw'n profi o'i win yng Ngwledd y Cneifwyr. |
(1, 0) 95 |
Nid hawdd yw maddau lladd etifedd y goron. |
|
(Ahitoffel) Mae'r bobol wedi maddau iddo. Rhagor, |
|
|
(1, 0) 114 |
Ond nid y Brenin. |
|
(Ahitoffel) Maddeuodd yntau iddo yn ei galon. |
|
|
|
(Ahitoffel) Ar Ddafydd Frenin megis cynt ar Saul. |
(1, 0) 123 |
O! na bai telyn heddiw a fedrai ymlid |
(1, 0) 124 |
Ysbrydion drwg; ond ni cheir yng Nghaersalem |
(1, 0) 125 |
Delynor ail i'r bugail-lanc, a ddug |
(1, 0) 126 |
Dangnefedd y corlannau i fynwes Saul. |
(1, 0) 127 |
A mud yw telyn Dafydd ers amser maith. |
|
|
|
(Ahitoffel) Cynghori'r brenin i alw Absalom adref. |
(1, 0) 131 |
'Ryfygodd neb ei enwi ers tair blynedd |
(1, 0) 132 |
Yng nghlyw ei dad. Gwyddost fod llid y brenin |
(1, 0) 133 |
Fel rhuad llew o'i ffau. Pwy a'i gwrthsaif? |
|
(Ahitoffel) A ffafr y brenin megis gwlith ar laswellt |
|
|
(1, 0) 138 |
Aros beth, |
(1, 0) 139 |
Mae'n antur enbyd. |
|
(Ahitoffel) Mwy enbyd bod yn fud |
|
|
|
(Ahitoffel) Sy'n llywodraethu'r llys. |
(1, 0) 147 |
Hyn a ŵyr gwlad, |
(1, 0) 148 |
Ond gŵyr y Llys na alwodd am Bathseba |
(1, 0) 149 |
I'w stafell wely ar ôl geni Solomon. |
(1, 0) 150 |
Ciliodd ei thegwch ac fe ymfrasaodd. |
|
(Ahitoffel) Hon sydd yn tynnu barn ar Israel. |
|
|
|
(Ahitoffel) Hon sydd yn tynnu barn ar Israel. |
(1, 0) 152 |
Ac eto hi a eilw o'n Frenhines, |
(1, 0) 153 |
Ac arni hi y gwrendy. |
|
(Ahitoffel) {Yn ffrwydro.} |
|
|
|
(Ahitoffel) Haws ganddo wrando arni na'i Gynghorwyr! |
(1, 0) 157 |
Hist! |
|
|
(1, 0) 159 |
Ei chyngor iddo'n awr yw addo'r goron |
(1, 0) 160 |
I Solomon ei mab. A Nathan broffwyd, |
(1, 0) 161 |
Hwnna'n ategu ei chais. |
|
(Ahitoffel) {Yn wawdlyd.} |
|
|
|
(Ahitoffel) Condemniwr eon eu godineb gynt! |
(1, 0) 165 |
Llogodd y gyfrwys ef yn athro i'w mab |
(1, 0) 166 |
I'w ddysgu yn ffyrdd doethineb. Llif damhegion |
(1, 0) 167 |
A diarhebion hwn o enau'r llanc. |
|
(Ahitoffel) Megis y llif yn ddiau'r siclau arian |
|
|
|
(Ahitoffel) O goffr brenhines i goffr gwas yr Arglwydd. |
(1, 0) 170 |
I ddofi proffwyd, gwna fo'n gaplan llys! |
|
(Ahitoffel) Ond ti a mi, nis dofwyd, f'arglwydd Hŵsai. |
|
|
|
(Ahitoffel) Ond ti a mi, nis dofwyd, f'arglwydd Hŵsai. |
(1, 0) 172 |
Ac nid er siclau hon y'n prynir ni. |
|
(Ahitoffel) Ac nid er siclau hon y prynir Israel |
|
|
|
(Ahitoffel) Ar ôl marwolaeth Dafydd,—Absalom! |
(1, 0) 178 |
Duw a'i dychwelo. |
|
(Ahitoffel) Rhaid llefaru heddiw. |
|
|
|
(Ahitoffel) Duw roddo inni lwyddiant. |
(1, 0) 186 |
Onis rhydd, |
(1, 0) 187 |
Ffarwel, hen ffrind; ffarwel oleuni'r dydd. |
|
(Ahitoffel) Tyred i ffau y llew; ond cofia hyn— |
|
|
|
(Joab) Er mwyn y fyddin, galw Absalom! |
(1, 0) 886 |
Er mwyn dy orsedd, galw Absalom! |
|
(Dafydd) Beth yw dy gyngor dithau, fy Mrenhines? |
|
|
|
(Absalom) Dydd da i'n harglwydd a'n brenhinol dad. |
(2, 1) 1078 |
Newyn yn Gilgal, a newyddion drwg |
(2, 1) 1079 |
O ddinas Hebron, ond mae'r olygfa hon |
(2, 1) 1080 |
Yn ddigon i orbwyso pob gorthrymder. |
|
(Absalom) Newyddion drwg o Hebron, lle y'm ganed? |
|
|
|
(Ahitoffel) Mae Hebron wedi gwrthod treth y Brenin. |
(2, 1) 1106 |
I'w gwario ar Gaersalem, meddant hwy! |
|
(Dafydd) Beth yw dy gyngor? |
|
|
|
(Dafydd) A phorthi'r sanctaidd fflam â braster hyrddod. |
(2, 1) 1193 |
A'r dydd yr edrych Duw i lawr o'r nefoedd |
(2, 1) 1194 |
A gweld dwy golofn fwg, o fawl dwy ddinas, |
(2, 1) 1195 |
Derbynied Ef yr ebyrth, a chymoded |
(2, 1) 1196 |
Yn ei dangnefedd Hebron a Chaersalem, |
(2, 1) 1197 |
Fel y cymododd Ef y tad a'r mab. |
|
(Dafydd) Cyhoedder wedi'r aberth wledd a dawns |
|
|
|
(Joab) A gwae i'r neb fo'n bygwth mab y brenin. |
(2, 1) 1251 |
Gyda fy mrenin yr arhosaf innau |
(2, 1) 1252 |
I'w helpu i drefnu'r aberth mawr a'r wledd. |
|
(Dafydd) {Yn ysgafn.} |
|
|
|
(Dafydd) Gynghorwyr, ei hymgeledd i hen ŵr. |
(2, 1) 1301 |
Mae'i llaw ar delyn yn gwefreiddio'n llys, |
(2, 1) 1302 |
A'i hulio â blodau hyfryd yn feunyddiol. |
|
(Abisâg) A fyn fy arglwydd fynd i rodio heddiw? |
|
|
(2, 2) 1537 |
Dawnsio ardderchog! |
(2, 2) 1538 |
(Yn ceisio eto'n ddistawach, gan sylweddoli ei fod wedi gweiddi gormod yng ngŵydd y Brenin y tro cyntaf. Yn gyfrinachol megis:) |
(2, 2) 1539 |
Dawnsio ardderchog, f'arglwydd frenin, —cystal |
(2, 2) 1540 |
Â'th loyw win i lonni calon hen. |
|
|
(2, 2) 1548 |
Cael gweled mwg yr aberth |
(2, 2) 1549 |
O flaen yr Arch yn esgyn! |
|
(Joab) Cael clywed Sadoc, |
|
|
|
(Joab) Llwydd i'n Brenin! |
(2, 2) 1561 |
Ac Absalom ei fab! |
|
(Joab) I goroni'n gwledd. |
|
|
|
(Cŵsi) Bradwr! Rhagrithiwr! Cythraul o lwynog ffals! |
(2, 2) 1596 |
Onid yw am ddychwelyd i Gaersalem? |
|
(Cŵsi) O ydyw, F'arglwydd, mae'n dychwelyd heddiw. |
|
|
|
(Cŵsi) O ydyw, F'arglwydd, mae'n dychwelyd heddiw. |
(2, 2) 1598 |
Caiff roddi cyfrif am ei oruchwyliaeth. |
|
(Cŵsi) Ar flaen eu byddin y daw Ahitoffel, |
|
|
|
(Dafydd) {Tyn y llafn a rhed ei fawd ar hyd ei fin.} |
(2, 2) 1688 |
Duw a'm helpo! |
(2, 2) 1689 |
Ni chredais fyth y gwelwn Frenin Israel |
(2, 2) 1690 |
Yn ei hen ddyddiau eto'n trin y cledd. |
(2, 2) 1691 |
Rhowch gledd i minnau! |
|
(Dafydd) Na, hen gyfaill, gwrando. |
|
|
|
(Dafydd) Trwy'r anial baich a fyddit arnom. |
(2, 2) 1695 |
Rhaid |
(2, 2) 1696 |
Im wasanaethu 'Mrenin yn awr y praw. |
|
(Dafydd) Ti gei fy ngwasanaethu... Aros yma |
|
|
(2, 2) 1706 |
Rwy'n ufuddhau, fy Mrenin, ond goddefer |
(2, 2) 1707 |
Im ddod i'th hebrwng hyd at Afon Cedron. |
(2, 2) 1708 |
Ath adael yno â chusan gŵr di-frad. |
|
(Dafydd) Yn barod, fy Mrenhines? Doeth y gwnaethost |
|
|
|
(Ahitoffel) Y dyrfa. |
(2, 3) 1962 |
Henffych well i'n brenin mwy. |
|
(Absalom ac Ahitoffel) Hŵsai! |
|
|
|
(Absalom) Am ei holl garedigrwydd iti? |
(2, 3) 1967 |
Na, |
(2, 3) 1968 |
Yr hwn sydd wrth Arch Duw yw 'mrenin i. |
(2, 3) 1969 |
Yr hwn sy'n trigo yma'n Frenin Seion, |
(2, 3) 1970 |
I hwnnw mae fy llw. |
|
(Ahitoffel) Fy arglwydd frenin |
|
|
|
(Absalom) 'Rwy'n gwerthfawrogi'r weithred. |
(2, 3) 1979 |
Frenin Seion, |
(2, 3) 1980 |
Rhoddais fy nghyngor pwyllog i'th dad Dafydd, |
(2, 3) 1981 |
A phwy a wasanaethwn ond y mab |
(2, 3) 1982 |
Sydd ar ei orsedd? Megis y bûm i'th dad, |
(2, 3) 1983 |
Gad imi fod i'r Brenin Absalom. |
|
(Absalom) Croeso i'n plith, Gynghorwr. Eistedd yma. |
|
|
|
(Ahitoffel) Ymrestrant oll o dan dy faner di. |
(2, 3) 2000 |
Cyngor cyrhaeddbell. Sicr o gael y dorf. |
|
(Ahitoffel) Un peth ymhellach. Dyro i minnau gatrawd |
|
|
|
(Absalom) Beth yw dy gyngor di? |
(2, 3) 2018 |
Nid da yw cyngor |
(2, 3) 2019 |
Y doeth Ahitoffel i ni'r waith hon. |
(2, 3) 2020 |
Ti wyddost am dy dad, mai glewion grymus |
(2, 3) 2021 |
Yw gwŷr ei osgordd. Nid ar chwarae bach |
(2, 3) 2022 |
Y tarfir hwy gan ruthr gwyllt liw nos. |
|
|
(2, 3) 2024 |
Atolwg sut mae lladd "neb ond y brenin?" |
(2, 3) 2025 |
Capten profiadol ydyw. Mewn rhyw ogof |
(2, 3) 2026 |
Bydd ef a'i deulu'n cysgu'n gwbwl ddiogel, |
(2, 3) 2027 |
A'r Cedyrn yn eu gwarchod. Hyd y llethrau |
(2, 3) 2028 |
Bydd gwyliwr wedi ei osod ar bob craig |
(2, 3) 2029 |
O gylch y gwersyll gan gyfrwyster Joab. |
|
(Ahitoffel) Gad hynny imi. Fe dduwn ein hwynebau |
|
|
|
(Ahitoffel) A disgyn ar bob gwyliwr yn ddi-sŵn. |
(2, 3) 2032 |
Methwch ag un, a deffry hwnnw'r gwersyll; |
(2, 3) 2033 |
A Duw a'ch helpo rhag llid Cedyrn Dafydd! |
(2, 3) 2034 |
F'arglwydd, mi fûm i'n un o fintai helwyr |
(2, 3) 2035 |
Yn fy ieuenctid, ar ôl cenawon arth. |
(2, 3) 2036 |
Gwelsom ddau genau'n sleifio i mewn i ogof. |
(2, 3) 2037 |
Dringasom ar eu hôl â deg o gŵn |
(2, 3) 2038 |
A gwaywffyn. Gollwng dau gi i'r ogof |
(2, 3) 2039 |
I'w troi nhw allan. Ond clywsom ffyrnig ru |
(2, 3) 2040 |
Y fam, tu fewn, yn boddi sgrech y cŵn |
(2, 3) 2041 |
Wrth iddi eu rhwygo. Toc hi ddaeth i'r porth. |
(2, 3) 2042 |
Safodd, a'i rhu fel taran hyd y bryn |
(2, 3) 2043 |
A'i llygaid fel y mellt. Y peth ffyrnicaf |
(2, 3) 2044 |
A welais ar ddau droed. Ie, wyth o helgwn |
(2, 3) 2045 |
A adawsom wedi eu darnio o flaen y porth. |
(2, 3) 2046 |
A llithro bendramwnwgl i lawr y bryn |
(2, 3) 2047 |
Heb ennill cenau... Un peth ffyrnicach sydd |
(2, 3) 2048 |
Nag arthes ym mhorth ogof lle mae'i chywion,— |
(2, 3) 2049 |
Ei Gedyrn ym mhorth ogof lle mae Dafydd. |
|
(Ahitoffel) Pa gyngor gwell a roddai arglwydd Hŵsai? |
|
|
|
(Ahitoffel) Pa gyngor gwell a roddai arglwydd Hŵsai? |
(2, 3) 2051 |
Os methiant fydd dy gyrch,—ar ôl y lladdfa |
(2, 3) 2052 |
Liw nos ar dy ddilynwyr, torri calon |
(2, 3) 2053 |
A wnâi gwŷr Hebron, a llithro adre'n ôl |
(2, 3) 2054 |
A gadael ein Tywysog heb amddiffyn. |
(2, 3) 2055 |
Gormod o fenter! |
|
(Ahitoffel) Menter yw pob rhyfel. |
|
|
|
(Ahitoffel) Menter yw pob rhyfel. |
(2, 3) 2057 |
Eto mae'r pwyllog yn mantoli ei siawns; |
(2, 3) 2058 |
A dyma 'nghyngor,—tario yng Nghaersalem; |
(2, 3) 2059 |
Arddangos yma holl ragorfraint brenin, |
(2, 3) 2060 |
Oni lwyr-gesglir llwythau Israel atom |
(2, 3) 2061 |
O Dan hyd Beerseba. Megis tywod |
(2, 3) 2062 |
Y môr y bydd ein llu... Wedyn, Dywysog |
(2, 3) 2063 |
Dos, ledia hwy dy hun i'w brwydyr gyntaf, |
(2, 3) 2064 |
A bydd dy frwydyr gynta'n fuddugoliaeth. |
|
(Ahitoffel) {Yn ddirmygus.} |
|
|
|
(Ahitoffel) A ph'le bydd byddin Dafydd? |
(2, 3) 2067 |
Wedi encilio |
(2, 3) 2068 |
Rhwng muriau rhyw hen ddinas. Ond fe'i tynnwn, |
(2, 3) 2069 |
Megis â rhaff, i'r afon â'n llu mawr. |
(2, 3) 2070 |
Arswydant rhag ein nifer. A'n telerau |
(2, 3) 2071 |
Fydd rhoi ohonynt Ddafydd inni'n fyw. |
(2, 3) 2072 |
Ac os ymwâd â'r goron,—ef a Solomon— |
(2, 3) 2073 |
Cânt winllan ar y ffin, i'w thrin a'i throi. |
|
(Absalom) Hŵsai a roes y cyngor gorau heddiw. |
|
|
|
(Ahitoffel) Ond nid anghofiais i. |
(2, 3) 2122 |
'Fentret-ti ffawd |
(2, 3) 2123 |
Achos dy Frenin er dial llid personol? |
|
(Ahitoffel) Mae mwy o berygl yn dy gynllun di,— |
|
|
|
(Absalom) {Hŵsai'n bwyllog yn cyrchu'r gwin a'r cwpan a'i estyn iddo, ac yna'n hamddenol yn tywallt cwpanaid iddo'i hun.} |
(2, 3) 2156 |
Ateb arafaidd—hwnnw a ddetry lid. |
(2, 3) 2157 |
Diffoddodd dy air tawel ei gynddaredd. |
(2, 3) 2158 |
Mae'n cywilyddio eisoes yn yr ardd. |
(2, 3) 2159 |
'Rwy'n yfed i'th ddoethineb. |
|
|
|
(Absalom) {Gwrandawant ill dau, ond ni chlywir na thinc na thonc wedyn.} |
(2, 3) 2168 |
Un donc ar y gloch?... Y gwynt oedd yn ei siglo, |
|
|
(2, 3) 2170 |
Cynghorwr gwerthfawr yw'r hen ffrind, ond weithiau |
(2, 3) 2171 |
Y mae'n lled fyrbwyll. Pan ddaw at ei goed, |
(2, 3) 2172 |
Fe fydd yn llwyr gytuno â ni. |
|
(Absalom) 'Wyddwn i ddim |
|
|
|
(Absalom) Hyd heddiw fod Ureias yn fab iddo. |
(2, 3) 2175 |
Mi wyddwn i. Ond nid yw gwleidydd doeth |
(2, 3) 2176 |
Yn gadael i'w deimladau ŵyrdroi'i farn. |
(2, 3) 2177 |
Am les y wlad, yn lle defnyddio'i ben. |
|
(Absalom) Megis y gwnaethost ti, trwy ddyfod ataf |
|
|
|
(Absalom) Fy nhad. |
(2, 3) 2181 |
'Rwy'n gyfaill iddo o hyd. Ond rhaid |
(2, 3) 2182 |
Oedd rhoi'r llywodraeth ar dy ysgwydd gref |
(2, 3) 2183 |
Er mwyn y wlad, ac er lles Dafydd ei hun. |
(2, 3) 2184 |
Byth ni niweidiwn dy frenhinol dad. |
|
(Absalom) Na minnau byth. Ac O! mi allwn wylo |
|
|
|
(Absalom) I'w phlentyn siawns? |
(2, 3) 2191 |
Tybed, a fyddai modd |
(2, 3) 2192 |
Cyn dechrau brwydro, anfon at dy dad |
(2, 3) 2193 |
Amodau heddwch? Gan ein bod ni'n gryfach, |
(2, 3) 2194 |
Cawn osod amod caeth yn diogelu |
(2, 3) 2195 |
Yr orsedd hon i ti. |
|
(Absalom) Byth ni chytunai |
|
|
|
(Absalom) Tan orfod rhyfel. Ni adai balchder iddo. |
(2, 3) 2198 |
Dwys |
(2, 3) 2199 |
A dyrys ydyw problem tad a mab |
(2, 3) 2200 |
Ym mhob cenhedlaeth;—y gwrthdaro anorfod; |
(2, 3) 2201 |
A'r naill yn caru'r llall yn nwfn y galon |
(2, 3) 2202 |
Oni bai falchder... |Tybed| na fyddai modd |
(2, 3) 2203 |
Cynnig amodau i Dafydd? |
|
(Absalom) Hollol ofer! |
|
|
(2, 3) 2214 |
Be' sydd, fy machgen annwyl-i, be' sydd? |
|
(Absalom) Ai un o'm milwyr i...? |
|
|
|
(Meffiboseth) Yn dallu fy llygaid... Rhedais i'w erbyn... O! |
(2, 3) 2221 |
Nac edrych, arglwydd... Mae Ahitoffel |
(2, 3) 2222 |
Wedi ymgrogi wrth raff y Gloch Alarwm. |