| (1, 0) 1 | YR ACT GYNTAF |
| (1, 0) 2 | ~ |
| (1, 0) 3 | Cegin y Segellog Fawr tuag wyth o'r gloch y nos yn nechreu mis Tachwedd, rhyw ugain mlynedd yn ol. |
| (1, 0) 4 | ~ |
| (1, 0) 5 | Nid yw'r canhwyllau wedi eu goleu clo, ond teifl y tân wawr gynnes tros yr ystafell. |
| (1, 0) 6 | Ar y llaw dde, y mae'r tân,—tân coed isel yn llosgi'n ffyrnig. |
| (1, 0) 7 | Ar y llawr o'i gylch, ar y pentanau, ac yn crogi ar gadwyni, y mae crochanau a llestri o'r fath. |
| (1, 0) 8 | Nid oes yma ffender o gwbl, heblaw'r hen Bero, y ci, sy'n gorwedd ar ei hyd ar yr aelwyd. |
| (1, 0) 9 | Wrth y lân, ac yn ein hwynebu, y mae setl dderw drom, ac arni'n eistedd hen wraig, MALI OWEN, yn gwau hosanau. |
| (1, 0) 10 | Y maen amlwg bod ei dyddiau gweithio hi trosodd,—y mae'i dwylo'n crynnu wrth drin y gweill. |
| (1, 0) 11 | Mae ganddi gap gwyn—y "cap lasiau" hen ffasiwn—am ei phen, a barclod stwff tywyll o'i blaen. |
| (1, 0) 12 | Teifl ambell olwg ar y tân, a dyry ei gwau i lawr yn aml ar ei harffed, a syll yn bendrist i'r fflamau, fel pe bai'n gweled rhywbelh y tu draw iddynt. |
| (1, 0) 13 | O flaen y tân, ac wrth law dde Mali Owen, y mae bwrdd crwn a lliain gwyn arno, yn barod at bryd. |
| (1, 0) 14 | Y mae "bwrdd mawr" o flaen y ffenestr sy'n mhen draw yr ystafell, ac ystenau, dysglau, platiau, a chyllill yn dryblith arno. |
| (1, 0) 15 | Ar ochr chwith y ffenestr y mae cwpwrdd tridarn, a phlatiau gleision ar y darn canol. |
| (1, 0) 16 | Ar yr ochr chwith yn nes atom, y mae'r prif ddrws, yn arwain i ffrynt y ty; y mae drws arall y tu ol i'r sell yn agoryd i'r ty llaeth {neu'r briws} ac i ddrws y cefn. |
| (1, 0) 17 | Troell bach yn y gongl wrth y drws chwith, a "chloc wyth" ar y pared wrth ddrws y briws. |
| (1, 0) 18 | Cadeiriau derw yma ac acw ar hyd yr ystafell. |
| (1, 0) 19 | Ar y pared, darluniau o rai o'r hen bregethwyr, ac almanac neu ddau yn cymell bwyd gwartheg, gwrtaith esgyrn, a nwyddau o'r fath. |
| (1, 0) 20 | Mewn byr eiriau, gellir dywedyd bod y gegin yr un fath a phob cegin arall yn Sir Gaernarfon—neu Sir Fynwy—yng nghartre'r amaethwyr hynny sy dipin cyfoethocach na thyddynwyr, ac eto heb ddyfod yn agos i ardderchowgrwydd ffermwyr mawr Sir Fôn a Bro Morgannwg. |
| (1, 0) 21 | ROBERT WILLIAM yn dyfod i mewn gyda llusern yr ystabl yn oleu yn ei law. |
| (1, 0) 22 | Gwr bychan bywiog ei ysgogiadau, pwyllog ei leferydd: hawdd ei gythryblu, ond yn anghofio'n fuan: yn siaradllawer, ond yn gallu cadw ei gyfrinach cystal ag ungwr. |
| (Robert) Mae nhw wedi'ch gadael chi ar ych pen ych hun yn y twllwch, mam? | |
| (Robert) Waeth befo, o ran hynny, mae genni hi ddigonedd o arian. | |
| (1, 0) 65 | Ann yn dyfod o'r ty llaeth, ac am eiliad yn aros i glywed ateb Elin William. |
| (Elin) Twt, twt!—mae'n rhy fuan iddo fo feddwl am briodi am flynyddoedd eto,—ac mae'r hên Vaughan, welwch chi, yn disgwyl rhywbeth gwell i Miss Agnes na mab i ffarmwr... | |
| (Elin) Dyna ffordd byddigions, debig gin i. | |
| (1, 0) 137 | Ann yn myned alian drwy ddrws y cefn. |
| (1, 0) 138 | ~ |
| (1, 0) 139 | Curo wrth y drws. |
| (1, 0) 140 | Elin William yn agor i Agnes Vaughan—merch ifanc landeg wedi'i gwisgo yn y ffasiwn. |
| (Elin) Sut rydech chi, heno, Miss Vaughan? | |
| (Robert) Steddwch, Miss Vaughan. | |
| (1, 0) 148 | Agnes Vaughan yn eistedd wrth ochr Mali Owen ar y setl y tu ol i'r bwrdd crwn. |
| (Agnes) Sut yr ydech chi i gyd. | |
| (Robert) Wn i ddim lle andros y geill o fod yn ymdroi, na wn i byth o'r fan 'ma. | |
| (1, 0) 216 | Y drws yn agor. |
| (1, 0) 217 | Emrys yn dyfod i fewn. |
| (1, 0) 218 | Mae ganddo gôb fawr am dano, a'i choler wedi ei chodi. |
| (1, 0) 219 | Gwr ieuanc sobr yr olwg, yn siarad yn bwyllog ond yn siriol. |
| (1, 0) 220 | Mae ysgafnder ei dad yn amlwg ynddo, a meddwl treiddgar ei fam. |
| (1, 0) 221 | Mae'n aros eiliad yn y drws cyn dyfod i fewn i'r gegin. |
| (Mali) {Yn fywiog.} | |
| (Agnes) |It's getting so very late|. | |
| (1, 0) 277 | Emrys ac Agnes yn cerdded at y drws, Emrys yn cario'r fasged. |
| (1, 0) 278 | Pan ddont at y drŵs, dyna gwro trwm. |
| (Mali) O! | |
| (Elin) Rhowch y ffesants yna o'r golwg, brysiwch! | |
| (1, 0) 282 | Llaw Emrys ar y gliced. |
| (Elin) Rhowch nhw dan y glustog yma. | |
| (Elin) Rhowch nhw dan y glustog yma. | |
| (1, 0) 284 | Robert William yn eu rhoi dan y glustog ar y setl. |
| (1, 0) 285 | ~ |
| (1, 0) 286 | Emrys yn agor. |
| (1, 0) 287 | Y Plisman, ac Alexander McLagan, y cipar, yn dyfod i mewn. |
| (Plisman) {Yn llygadu o gwmpas.} | |
| (Robert) Cadwch ych hetiau, ddynion. | |
| (1, 0) 295 | Alexander yn eistedd ar y gadair y tu ol i'r bwrdd crŵn,—y plisman yn nes i'r drws. |
| (Plisman) Foneddigion a boneddigesau, nid hel at y Gymdeithas Feiblau ryden ni'r tro yma,—ond yma ar berwyl y gyfraith ryden ni. | |
| (Emrys) Roedd yno ddau, on'd oedd? | |
| (1, 0) 325 | Y Plisman a'r Cipar yn troi ac yn edrych arno. |
| (Plisman) Pwy ddeudodd wrthych chi mai dau ffesant oedden nhw? | |
| (McLagan) Fi gneud |note| o'r peth. | |
| (1, 0) 359 | Ann yn dyfod i mewn yn ddistaw gyda basged ar ei braich. |
| (Plisman) Gadewch ef i mi, gyfaill McLagan. | |
| (Plisman) Mae hon ar fy ffordd i. | |
| (1, 0) 364 | Elin William yn rhoi 'i llaw i'w chadw i lawr. |
| (Plisman) Maddeuwch i mi, Mrs. Williams. | |
| (Agnes) Does arnai ddim ofn |poachers| bellach; mi wn yn lle y mae nhw. | |
| (1, 0) 425 | Agnes yn mynd drwy'r drws; Emrys yn syllu ar ei hol. |
| (1, 0) 426 | Elin William yn wylo. |
| (1, 0) 427 | Mali Owen â'i llaw ar fraich Emrys. |
| (1, 0) 428 | ~ |
| (1, 0) 429 | LLEN |