PRELŴD |
|
| GOLYGFA: Lawnt a gwinllan gydag ogof. Chateau yn y cefn. Mae'r cynhaeaf gwin ar orffen a chôr o bentrefwyr, yn feibion a merched, yn canu a dawnsio: |
|
| Côr |
Cwpan y grawnwin melys, min wrth fin, min wrth fin, cwpan a'i sawr fel y mefus, cwpan sy'n gusan yr haul ar wefus, cwpan y gwin. Mac carol y flwyddyn mewn cerwyni yn sypiau, grawnsypiau gwin, a'r winllan yn synnu ysgawned ei llwyni a'r basgedeidiau grawn o'r twyni, fin wrth fin, wedi cyrraedd eu ffin. Dawnsiwn, canwn, lanciau, llancesi, glin wrth lin, min wrth fin, Bacchws lon a'r grawn yn ei dresi a'i draed dano, siawns, i arwain y ddawns, Bacchws a Fenws i gusanu ag anwesu,─ gwin ar fin yw min ar fin. Dawnsiwn orfoledd cynhaea'r winwydden, canwn i'r gwin, min wrth fin, diod cariadon ag offeiriadon, hwb i galon yr hen a'r blin,─ dawnsiwn orfoledd cynhaea'r winwydden, glin wrth lin. Cwpan y grawnwin melys, min ar fin yw gwin ar fin, cwpan a'i sawr a'i wawr fel y mefus, cwpan sy'n gusan yr haul ar wefus, cwpan y gwin, y gwin. |
| CLITANDRE a LUCINDE yn dyfod allan o'r ddawns i ganu DEUAWD. |
|
| Clitandre |
Mac gwin a serch yn unfryd a charu'n ifanc hyfryd yn hoen cynhaea. |
| Lucinde |
Mae dawns curiadau calon a'r traed yn prancio alawon gan hoen cynhaea. |
| Clitandre |
I serch y trefnodd natur fab a merch, a rhoi'r winwydden i Noa lawen i iro'i awen 'rôl clawstroffobia'r arch a'r ddaear iddo i ddawnsio i anghofio'r dŵr di-barch. |
| Lucinde |
I serch y trefnodd natur fab a merch, a rhoi inni goesau i ddawns ddiloesau a bwrw'n croesau yn foesau i'r Gŵr Drwg, er dawnsio a charu ormod a gorfod goddef gwg. |
| Clitandre |
Fel cusan haul ar donnen dy gusan dithau, feinwen, i'm calon nwyfus. |
| Lucinde |
Dy goel yw'r pum llawenydd, dy freichiau yw'r awenydd i'm calon glwyfus. |
| Clitandre |
I serch y trefnodd natur fab a merch. Ond wele dlodi fel gaea'n codi a sydyn odi i ddifodi heulwen ha,─ dy dad, ni ad briodi gan fy mod i heb bres na da. |
| Lucinde |
Ond serch sy'n clymu c'lonnau mab a merch a thithau dlodi, byth nis datodi na byth ddifodi ymlyniad dau gariad gwir,─ ni fynna'i ond ti i'w briodi er dy fod di heb bres na thir. |
| Côr |
(canu a dawnsio) Ond serch sy'n clymu c'lonnau mab a merch, a phlentyn siawns yw serch. Unwn ddwylo, pa raid wylo? Pwy sy dlawd pan fo'n anwylo? Os siawns sy'n cyplu c'lonnau yn ei dawns, hai, yfwn ati, Siawns! Unwn ddwylo, pa raid wylo? Pwy sy dlawd pan fo'n anwylo? |
| Daw LISETTE at LUCINDE. |
|
|
|
| Lisette |
Mae meistr yn dyfod. |
| Clitandre |
Fe waharddodd imi fod yma. |
| Lucinde |
'Fyn fy nhad ddim mab-yng-nghyfraith heb ffortiwn. |
| Clitandre |
Mi dd'wedais wrtho fod gen'i hen ewyrth cefnog iawn. Myfi yw ei unig etifedd. |
| Lisette |
Mae un ewyrth cefnog marw werth dau filiwnydd byw. |
| Clitandre |
Ond ar hyn o bryd, medd f'ewyrth byddai marw'n anghyfleus. |
|
|
| Lisette |
I ŵr ym mlodau'i gryfder mae marw braidd yn ddiflas: (Wrth y côr sy'n cuddio'u hwynebau.) Pa eneth landeg hoenus syber a gymer benglog yn gyweithas? Ond rhyfedd sôn fod hen ŵr gwargam trigain oed a'i ddaint yn melynnu, a'i ên yn gwynnu, yntau fel hogen sionc ei cham rhag llam yr angau yn dychrynu! I ferch ym mlodau'i hienctyd nid dawnsiwr pert mo'r angau: On'd cerrig beddau swrth eu symud yw traed y dawnsiwr, a'i grafangau yn oedi'r miwsig, yn tarfu'r miri? Dewised bartner trigain mlynedd, a'i aur yn wmbredd, siawns na bydd hwnnw rhag ei sbri yn clywed oerni a chrynfa dannedd. |
| Côr |
(Dawns a Chytgan) Mae bod yn fyw yn fawr ryfeddod, canwn i'r byw, y byw o bob oed; gwell llygoden fyw na llew wedi darfod; canwn cyn drewi; cyn rhewi o bob troed a gorwedd yn y llan yn anniddan lonydd, dawnsiwn i serch a llannerch llawenydd; heddiw mae byw; canwn i ddaioni a phêr haelioni'r ddaear crioed. |
| Daw SGANARELLE i mewn yn ddigllon. |
|
|
|
| Sganarelle |
Oni waherddais i hyn? Oni ddywedais i na chaech chwi fyth fy merch i? |
| Clitandre |
Syr, ni ddywed'soch na chawn i ddawnsio gyda hi. |
| Sganarelle |
Yr ydych yn tresbasu. |
| Clitandre |
Nid oeddwn yn pwrpasu. |
| Lisette |
Meistr, dyma ddawns y cynhaea, ni ellir gwahardd neb o'r plwy. |
|
|
| Sganarelle |
Y plwy? Y plwy? Oblegid bod gen' i winllannau, ai rhaid imi roi fy merch i'r plwy? Fy unig ferch─nid oes gen' i ddwy─ fy unig ferch i'r plwy? |
| Lisette |
Petai gennych chi ddwy, be' fyddai hynny rhwng cynifer â'r plwy? |
| Clitandre |
Petai ganddo fo ddwy, pla ar y plwy, ni ellir cenedlaetholi dwy. |
| Lucinde |
Nid ydw' i'n ddwy, ac ni fynna' i'r plwy, Ni fynna'i neb ond fy nghariad, fy nghariad fyth mwy. |
| Sganarelle |
Oblegid bod gen' i winllannau... |
| Y Tri Arall |
Oblegid bod ganddo winllannau... |
| Mae'r côr yn casglu o gwmpas SGANARELLE, y merched ar eu gliniau, gan apelio ato. |
|
| Côr |
Be' wnewch chi, be' wnewch chi â'r aeres? Nid ei chloi hyd ei thranc na'i chau mewn lleiandy i suro'n grin yn rhyw flin abades! O rhowch hi i'r llanc, rhowch hi i'r llanc gydag aur o'r banc i goroni cynhaea'r gwinllandy. Be' wnewch chi â'r ferch siwgwr candi? Nid fel anwariad ei bwrw i'r llaid, ond ei rhoi hi i'w chariad, ag fe brifiwch yn daid, fe brifiwch yn daid a mwyneiddio yn hen fel hen frandi. |
|
|
| Sganarelle |
Na wnaf! Na! Mae'r ddawns ar ben. Ni chymeraf fy herio fel hyn. Lisette, cymer dy feistres i'r tŷ. A'r lleill, ymaith â chwi bob un, ciliwch! Ffowch! |
| Y mae SGANARELLE yn hel y CÔR allan i bob cyfeiriad, a'r CÔR yn mynd dan ganu. |
|
| Côr |
Unwn ddwylo, pa raid wylo, pwy sy dlawd pan fo'n anwylo? |
| LLEN |