| |
|---|
|
We hear the TV get switched off.
|
Mam
|
Reit … come on, helpu fi 'da'r ddillad.
|
|
We hear Mam heave herself off the sofa reluctantly. Gwawr ignores her mother sat on her phone, we hear notifications popping up and tapping to signify this.
|
Gwawr
|
Mam, ti di clywed am Breonna Taylor?
|
Mam
|
Na, pwy yw hi? (Still sorting clothes.)
|
Gwawr
|
Odd y heddlu wedi mynd mewn i'w thy hi yn nghanol y nos a saethu hi.
|
Mam
|
O, na ma hwna'n awful, o ti mewn ysgol da hi!?
|
Gwawr
|
Na, yn America.
|
Mam
|
Oh reit, allet ti just dal hwn i fi.
|
Gwawr
|
Odd e just achos bod hi'n ddu bod nhw wedi lladd hi, odd hi heb neud unrhywbeth yn wrong, a ma nhw heb hyd yn oed wedi cael ei arestio, does dim cyfiawnder.
|
Mam
|
Do, clywes i ti mae hwna'n dreadful, ond fi nol mewn gwaith fory, do's gen i ddim byd glan i wisgo, ti di gweld crys gwyn fi/
|
Gwawr
|
/Ond ti'n gweithio o adre?
|
Mam
|
/sai di cwblhau unrhyw prosiectau am fory, so fi di dechrau paratoi'r spag bol 'to, a ti ar dy blydi ffon yn neud fuck all/
|
Gwawr
|
Mam, iaith. Beth yw'r pwynt os mae'r byd ar ei ddiwedd ta beth?
|
Mam
|
Wel, ma fy myd i dal i droi, felly allet ti plis jesd helpu fi?
|
|
Gwawr reluctantly gets off her phone and helps. Slight pause.
|
Gwawr
|
Ti'n caro am bywydau pobol du?
|
Mam
|
Gwawr!
|
Gwawr
|
Wel ti'n dod drosodd fel bod ti ddim.
|
Mam
|
Gwawr, blydi hell wrth gwrs bo' fi, os odd rhywbeth yn digwydd i ti/
|
Gwawr
|
/Wel ma pethe wedi digwydd i fi.
|
Mam
|
(Sincere, concerned.) Be?
|
Gwawr
|
Obviously dim fel beth sy'n digwydd yn America, dim byd fel hwna, ond ma' fe'n wahanol fan hyn nagywe/
|
Mam
|
/Wrth gwrs, so ni'n lladd pobol fan hyn.
|
Gwawr
|
Ddim yn uniongyrchol, na/
|
Mam
|
/A ti heb cael hiliaeth, fel hiliaeth cas na dim byd.
|
Gwawr
|
Fi di cael fy ngalw y n-word.
|
Mam
|
(Gasp.) Beth?
|
Gwawr
|
Sawl gwaith, yn pel droed, cerdded lawr y stryd, ysgol/
|
Mam
|
Pam wedes ti ddim wrthai?
|
Gwawr
|
On i wedi arfer da fe. Odd pobol ddim yn gwybod pa mor wrong odd e. On i jesd yn chwerthin e off.
|
|
Silence
|
Gwawr
|
Dydd Gwener dere gyda fi, i'r protest.
|
Mam
|
Gwawr, fi reli sori on i methu bod na i ti... fi'n cefnogi ti cant y cant... ond does dim synnwyr mynd i protest yng nghanol pandemic.
|
Gwawr
|
Fi'n 21, Mam, ti actually methu gweud wrthai beth i neud.
|
Mam
|
Gwawr/
|
Gwawr
|
/os ti wir eisie deall, os ti wir yn fy ngharu i dylse ti ddod.
|
Mam
|
Dwi'n caru ti digon i wybod bod mynd mas i brotestio gyda grwp mawr o bobl yn ystod pandemic ddim yn syniad da.
|
Gwawr
|
Mae hiliaeth yn bandemic!
|
Mam
|
Paid fod mor ddramatic.
|
Gwawr
|
Dwi ddim yn fod yn dramatic, mae'r pandemic yma dim ond yn un o'r pethau sy'n lladd pobol du.
|
Mam
|
Reit, felly, tisie fi, yn 50 flwydd oed, mynd mas dal corona a marw.
|
Gwawr
|
Wel, dwi'n ddu, felly dwi dwy waith mwy debygol o farw o Corona nagwyt ti.
|
Mam
|
Ti ddim yn ddu, ti'n Gymraes.
|
Gwawr
|
Actually Mam, fi'n y ddau peth.
|
|
Pause.
|
Gwawr
|
For God's sake, ti ddim jesd ddim yn deall, ti ddim eisie deall. Ti di meddwl o gwbl am y ffaith bod ti wedi dod a rhywun 'brown', neu beth bynnag ti eisie galw fi, mewn i'r byd? Ti di meddwl am hwna o gwbl?
|
Mam
|
Sai'n meddwl amdanat ti fel 'na.
|
Gwawr
|
Fel be' Mam? Paid fod mor fucking ridiculous.
|
Mam
|
Gwawr, iaith. Sai gallu siarad i ti pan ti'n fod fel hyn.
|
Gwawr
|
Beth, yn grac? Yn aggressive?
|
Mam
|
Yeah, yn union. Pam allet ti ddim siarad da fi mewn ffordd tawel a barchus?
|
Gwawr
|
Achos dwi yn grac a dwi eisie fod yn aggressive. Dwi'n grac bod pobl fel fi yn marw, dwi'n grac bod dim ots da neb, dwi'n grac bod ti ddim yn fodlon deall a fi di blino o esgus fel bod ni'r un peth pan da ni ddim.
|
Mam
|
Sai'n meddwl dwi erioed wedi trin ti'n wahanol.
|
Gwawr
|
Wel, falle dylse ti wedi. O ti ddim yn meddwl bod en bwysig i fi ddysgu am fy hanes i? Fy nghefndir i? Did that not even cross your mind?
|
Mam
|
Oh, mae'n flin gen i, o'n i'n ceisio cadw bwyd ar y bwrdd a to ar dy ben. Ti mor anniolchgar ar ol popeth fi'n neud i ti.
|
Gwawr
|
Dim fy mai i yw e bod ti di penderfynu cadw fi … (beat) … Mam ble ti'n mynd?
|
|
We hear Gwawr and Mam move through the house and Mam starts rustling through a bookshelf in another room
|
Mam
|
Co' dyna ti, llyfr nath dy Dad rhoi i fi pan oeddet ti'n babi, dyna bach o dy hanes…
|
|
Gwawr is choked up. Pause.
|
Mam
|
… ti'n hapus nawr?
|
Gwawr
|
A ti … ti dim ond yn rhoi hwn i fi nawr.
|
Mam
|
For God's sake, sai gallu neud dim byd yn iawn.
|
Gwawr
|
Wel, byse hwn wedi bod yn bloody defnyddiol pan on i'n/
|
Mam
|
/Wel, o ni'n brysur, o ni di anghofio.
|
Gwawr
|
O ti di anghofio, reit, gret!
|
Mam
|
O ni ddim eisie i ti teimlo'n wahanol.
|
Gwawr
|
Ond Mam, fi yn wahanol, sai gallu cuddio fe, sneb yn edrych ar fi fel fy mod i'r un peth.
|
Mam
|
Dwi yn/
|
|
Silence
|
Gwawr
|
Fi'n meddwl cwrdd lan 'da Tony.
|
|
Beat.
|
Mam
|
Beth? Pam?
|
Gwawr
|
Achos falle bydd en deall mwy 'na ti.
|
|
Beat.
|
Mam
|
(Voice breaks, getting emotional.) Ok … wel … os dyna ti eisie neud … pob lwc.
|
Gwawr
|
Mam?
|
Mam
|
Cer di os ti'n meddwl bydd e'n helpu.
|
Gwawr
|
Wel, ie, dyna beth oeddwn i'n gobeithio.
|
Mam
|
Dwi jesd ddim eisie fe siomi ti 'na gyd.
|
Gwawr
|
Dwi'n digon hen i wybod fod hwnna'n debygol.
|
|
Documentary crackling.
|
Presenter
|
Mulatto children do not grow up with any kind of recognised home life. Worse still, after they have done the round of homes and institutions, they gradually realise that they are nothing. The negroes will not accept them as Blacks and the Whites just assume they are coloured.
|